Christiaan Terpstra en Hr. Ms. "Nobo"
35
Het bijeenzoeken van oude fami
liefoto's voor mijn nichtjes Sas-
kia en Edith van Loo, dochters
van mijn overleden broer Jan die,
door de logeerpartijen van vroe
ger in ons huis aan de Singel 43,
hun affiniteit met Den Helder
behielden, betekende voor mij
meer dan alleen maar het lospeu
teren van foto's uit een album
om ze te laten reproduceren. Je
bent ermee bezig en tegelijkertijd
komen dan de gedachten boven
drijven van wat er allemaal is
gebeurd in een mensenleven. Het
leek me wel leuk om er behalve
een verklarende tekst, ook twee
gedichten van Christiaan Terp
stra, pseudoniem voor de in Den
Helder geboren en in Vriezenveen
overleden notaris/dichter Jan
Christiaan Marius Kruisinga (1895-
1971) aan toe te voegen.
Uit de in 1990 in opdracht van de
Helderse Historische Vereniging
door Henk Brandsma en Jan Bre-
mer samengestelde heruitgave (een
juweeltje) van de in 1943 verschenen
dichtbundel 53° N.B. van Christiaan
Terpstra, koos ik de gedichten Dijk-
straat 30 en Hr. Ms. Nobo. Het eer
ste, omdat mijn moeder ooit op het
adres Dijkstraat 30 inwonend heeft
gediend in het gezin van de marine
officier Pieter Groen. Het tweede ge
dicht, Hr. Ms. Nobo, spreekt mij aan
omdat ik met mijn vriendjes dikwijls
bij de haven was te vinden waar we,
ver voor de oorlog, speelden en vol
ontzag de boten in en uit zagen va
ren. Christiaan Terpstra dichtte in
mooie, klare taal over zijn eigen her
innering aan de binnenkomst van
de torpedoboot "Nobo" in de haven
van Den Helder.
Christiaan Terpstra.
Hr. Ms. "Nobo"
1900
Heel snel, heel zwart en sterk vergroot
Schuimt daar de torpedoboot,
Die Nobo heet, de haven in:
Mijn eerste schip, een vaag begin.
Een witte lucht - een groene zee
Waarop men eensklaps 'Nobo' leest!
De Nobo sneed de kim in twee,
Vijf jaar zal ik toen zijn geweest,
't Draaiorgel speelde op de kade
'I 'm Walking Home with Angeline',
Zo heb ik daar, door God's genade,
Die letters op die boeg gezien.
Een prachtig gedichtje en je ziet het
voor je, al is het ruim een eeuw ge
leden, hoe Christiaan Terpstra als
jongetje van vijf, aan de hand van
zijn vader de marineofficier
Christaan Francis (Kruisinga), de
torpedoboot 'Nobo', heel snel, heel
zwart, en sterk vergroot, de haven
van Den Helder heeft zien binnen
stomen. In onze herinnering zijn
alle torpedoboten en de meeste an
dere schepen van de Koninklijke
Marine grijs van kleur geweest.
Een mogelijkheid was dat de 'zwar
te' impressie die Terpstra van de
'Nobo' in gedachten had, mis
schien ingegeven kon zijn door de
herinnering aan de twee -gitzwar
te rook uitblazende - schoorstenen
en/of aan de roetzwarte sjouwers
die met manden vol steenkool op
hun nek moeizaam de loopplank
opzwoegden onder de bemoedi
gende klanken van het draaiorgel
dat op de kade speelde.
De mooie sfeervolle foto van de
grijze Hr. Ms. 'Nobo', ontvangen
van het Instituut voor Maritieme
Historie in Den Haag, maakt in ie
der geval duidelijk hoe treffend
Christiaan Terpstra zijn herinne
ringen aan de schuimende binnen
komst van de 'Nobo' in de haven
van Den Helder heeft verwoord.
Het eerder genoemde instituut ver
strekte desgevraagd eveneens infor
matie over de kleur van Hr. Ms.
'Nobo' en over de herkomst van de
scheepsnaam (met dank aan drs.
A.J. van der Peet):
Gaandeweg zijn de marines wereld
wijd vanaf 1905 de kleur grijs gaan
toepassen voor de beschildering van de
scheepsromp en bovenbouw. In de de
cennia hiervoor werden de zogeheten
'Victoriaanse kleuren' zwart voor de
romp en beige en wit voor de boven
bouw, gebruikt. De kleine torpedobo
ten werden hierbij veelal geheel zwart
geschilderd om hen minder te laten
opvallen en om zo het verrassingseffect
bij een eventuele aanval te doen toene
men. Hr. Ms. 'Nobo', die in deperio-
