DE KORENMOLENS VAN ZUIDSCHERMER
Leo den Engelse*
In de afgelopen zeven eeuwen hebben er op het Schermereiland in totaal een stuk of
zestig windmolens gestaan. Ongeveer de helft was watermolen, de andere waren koren
molens, hennepkloppers, houtzaag-, olie-, tras-, schelpzand-, verf- en mosterdmolens.
Het oudste type is de korenmolen. Daarvan hebben er in totaal elf gestaan in Zuidscher
mer, Graft, De Rijp en Schermerhorn (afbeelding i, tabel 1).
7 Schematisch kaartje van het Schermer-
eiland (naar Dou, 1680) met de elf plaat
sen waar een korenmolen heeft gestaan.
Het noorden is boven. Het Schermereiland
grenst in het westen aan de Schermer, in het
oosten aan de Beemsteren in het zuiden aan
de Starnmeer, drie droogmakerijen met een
regelmatig verkavelingspatroon. De dorps
kernen zijn van noord naar zuid: Schermer
horn, Noordschermer en Zuidschermer,
Driehuizen, Graft, De Rijp, West-Graftdijk en
Oost-Graftdijk. Meertjes zijn gearceerd; de
stippellijnen geven de bannegrenzen aan.
De genummerde zwarte stippen geven de ko
renmolens aan: 1, Zuidschermer, bij de kerk;
2, De Rijse Joffer; 3, De Haan; 4, De Hoop (Mij-
zerdijk); 5, De Zeug; 6, De Rijse Jonker; 7, De
Hoop (Verdolven Weyde); 8, Dolfijn; 9, Graft
(oostzijde Glopdijk); 10, De Hoop (Graft); 11,
De Reiger. De niet genummerde zwarte stip
pen duiden watermolens aan.
Dit verhaal gaat over de twee korenmolens van Zuidschermer, het zuidelijk deel van wat
nu Grootschermer is. De eerste molen stond vlak bij de huidige kerk van Grootschermer.
Hij werd al in 1344 vermeld. Hij hield het van alle elf korenmolens bovendien het langste
vol: meer dan 325 jaar. De tweede korenmolen stond van 1669 tot 1884 iets ten zuiden
van het dorp tegenover de ringdijk van de Noordeindermeer.
De eerste korenmolen: midden in het dorp
De oudste korenmolen van het Scher- wing van Zuidschermer tegen de grens
mereiland, van 1343 tot 1565 de enige ko- van Noordschermer. De molen is op twee
renmolen in dit gebied, stond inde bebou- kaarten afgebeeld. Op de kaart van de
104
