WALVISVAARDERS GEREEDSCHAP
iv
En hoe het werd gebruikt
Enige tijd geleden ontving het Museum
het verzoek informatie te verschaffen over
i8e eeuwse veilingaankondigingen van
walvisvaarders gereedschap. Er waren een
tweetal kopieën van dergelijke veiling an
nonces bijgesloten.
Het museum bezit zelf ook een aantal
veilingaankondigingen en daarnaast zijn
er vrij veel objecten en literatuur over de
walvisvaart. Het was dan ook niet moeilijk
om gegevens over vangstresultaten, de
naam van de reders en de commandeurs
te achterhalen.
Al deze aankondiging lijken sterk op
elkaar maar wat de betekenis is van al
die voorwerpen en waar die toe dienden
is niet zo gemakkelijk terug te vinden.
Woorden als spekmamiering en kenterjijn
komen we niet dagelijks tegen. En ook als
de betekenis van een voorwerp bekend is,
dan weten we nog niet waarvoor het ge
bruikt werd.
De toepassing van het walvisvaarders ge
reedschap kan nader verklaard worden
aan de hand van een tweetal boekjes uit
de museumcollectie. Het betreft Frede-
rik Martens Nauwkeurige Beschrijving van
Groenland of Spitsbergen en Cornelis Zorg
dragers Bloeiende Opkomst der Aloude en
Hedendaagsche Groenlandsche Visschery 1
Verder beschikt het museum over een
afbeelding waarop gereedschappen met
hun benaming zijn afgebeeld. Dit is een
kopie van een gravure van A. de Blois naar
een tekening door C. Moy uit De Seltsame
en noit gehoorde walvisvangst voorgevallen
bijSintAnnalandin 'tjaar 1682. In dit laatste
werkje staat een uitgebreide beschrijving
van de walvisvangst in dichtvorm van een
onbekende auteur. In Zorgdrager en in een
latere uitgaven van Martens worden delen
of het gehele gedicht weergegeven.
Reproducties van schilderijen met de wal
visvaart als onderwerp zijn een goede bron
voor de interpretatie van bovenstaande li
teratuur. Gespecialiseerde schilders waren
o.a. Abraham Storck en Lieven Verschuier.
W A L VIS- V A NGER S-
G R E E T S C II A P
OLKERT de VRIES,
TAMMEBETH YSBRANDSZ;
ALBERTUS KRAMP,
A B R A H A M D Y K M A NL
THOMAS van L IN GEN,
GERBRAND de MYN,
m
Veiling in De Rijp 1719
Het eerste vreemde woord dat we tegen
komen is het woord armazoen2. Hier onder
werd verstaan de complete uitrusting voor
een reis ter walvisvangst, inclusief alle koks
benodigdheden en proviand. De lijsten
met koksbenodigheden en proviand zijn
gemakkelijk te begrijpen en worden hier
dan ook niet verder verklaard. Alleen de
objecten met betrekking tot de vangst
en de verwerking van de walvis zijn hier
beschreven. De vet gearceerde woorden
komen voor op de veilingaankondigingen.
73
€tn CrtraorDuiary Wdgeftoffcert
- Tc Koop tot AMSTERDAM,
Iv5 h K E L A A R S:
