NIEUWE AANWINST
NIEUWE AANWINST IN DE MUSEUMWINKEL
Van Leo en Wilma den Engels ontving het
museum de catalogus: Pronk met pen en
penseel met als ondertitel: 'Cornelis Pronk
(1691-1759) tekent Noord-Holland'.
Deze catalogus verscheen bij de gelijkna
mige tentoonstelling in de Vleeshal, de
pendance van het Frans Halsmuseum te
Haarlem in 1997.
De Amsterdammer Cornelis Pronk, zijn fa
milie komt oorspronkelijk uit De Rijp, be
hoorde tot een kleine groep prominente
tekenaars die vanaf de jaren twintig van de
achttiende eeuw de topografie van Noord-
Holland vastlegden.
Al eerder oogstte de drooglegging van
meren als de Beemster en de Schermer
grote bewondering van (buitenlandse)
reizigers en geleerden. In woord en beeld
werd hier verslag van gedaan. Maar de sys
tematische manier waarop Pronk en zijn
collega's te werk gingen was nieuw. De
tekenaars reisden vooral in het voorjaar
en de zomer omdat 's winters de wegen
in Noord-Holland onbegaanbaar waren.
Zoals Betje Wolff al schreef: 'Van ons huis
tot aan de stad Purmerend, legt een zeer
goed schilppad; doch buiten dat is er geen
kans, de Beemster klei des winters te pas-
seeren, ten zij met schuitjes, of per ijs, mids
het sterk genoeg is' (p.13)
Pronks werk wordt gekenmerkt door twee
thema's. In de eerste plaats werk dat oud
heidkundigen van historisch belang von
den zoals tekeningen van historische ge
bouwen: 'adellijke huizen, kerken, torens,
poorten; en andere voorname stad en
land-gebouwen' (p. 96). Met verbluffende
nauwkeurigheid tekent Pronk met pen en
penseel de gebouwen met aandacht voor
details. Ook de omgeving wordt niet ver
geten. Behalve de toren en de kerk is van
de Rijp ook een begrafenisstoet te zien die
de kerk binnengaat. In de tweede plaats
maakte de tekenaar kunstwerken waar
mee hij geld hoopte te verdienen. Zijn pit
toreske dorpsgezichten zijn hier een voor
beeld van. De meeste van zijn tekeningen
behoren echter tot de eerste categorie.
Samen met de uitgebreide achtergrondin
formatie in de catalogus geven de dorpsge
zichten en imposante gebouwen, meestal
met pen en penseel vormgegeven, een rijk
beeld van de Noord-Hollandse dorpen en
steden in de achttiende eeuw.
Dorothé Pietersma
Goed geschoten in De Rijp,
Mels de Gooijer. Het boek be
vat een collectie van portretten
en groepsfoto's gemaakt in de
schietsalon op de Rijper kermis.
De foto's worden geschoten als
men vaak genoeg in de buurt van de roos
schiet. Zo heeft het dorp een zelfportret
gemaakt en zoals u in het boek en bij de
gelijknamige tentoonstelling kunt zien: er
is goed geschoten in De Rijp. Het boek is
voor 24,95 te koop in het museum.
45
