JAN THOMAS
Kees Thomas uit Groningen had geruime tijd geleden een aantal malen contact met het
Regionaal Archief in Alkmaar om informatie op te vragen over een ver familielid van hem,
Jan Thomas, overleden in Schermerhorn. Door het archief werd hij attent gemaakt op onze
vereniging en op het idee gebracht het artikel, dat het resultaat van zijn onderzoek was, aan
ons aan te bieden. Wij hebben dat aanbod dankbaar aanvaard. Vanwege het grote aanbod
van artikelen is er enige tijd overheen gegaan. Kees Thomas kon dat accepteren getuige zijn
e-maik 'enne., volgend jaar is natuurlijk ook prima. Jan is al bijna 150 jaar dood, dus er is geen
haast'. Onze excuses dat 'volgend jaar' het 'jaar volgend op volgend jaar' geworden is.
BELEVENISSEN TUSSEN KOLDERVEEN EN SCHERMERHORN
Een bijzondere geschiedenis binnen de familie Thomas moet zich bijna 150 geleden hebben
afgespeeld rond de persoon van Jan Thomas. Hij leefde in de 27 jaren tussen 1835 en 1863.
Behalve zijn geboorteaangifte in de burgerlijke stand uit 1835 zijn over hem echter slechts
feiten bekend gebleven uit een periode van nauwelijks twee jaar: van november i860 tot en
met februari 1863. Zijn levenswandel in deze periode moet turbulent zijn geweest, getuige de
onderstaande 'tussenstand'.
Inleiding
In oktober van het jaar 1834 trouwde in het
Drentse plaatsje Kolderveen (gemeente
Meppel) voor de tweede keer in zijn leven
de turfmaker annex veehouder Thomas
Roelofs Thomas. Zijn eerste echtgenote
was in februari van dat jaar overleden en
liet hem zes kinderen na: een zoon en vijf
dochters, in leeftijd variërend tussen 2
en 12 jaar. In zijn eentje kon hij zijn gezin
natuurlijk niet draaiend houden en het
hoeft dus geen verbazing te wekken dat
hij hertrouwde met zijn 25 jaar oude huis
houdster Hilligje Jans de Weerd. Zij schonk
hem op 23 juli 1835 een zoon die Jan werd
genoemd en over hem gaat dit verhaal. Na
Jan werden er binnen het gezin nog acht
zonen en een dochter geboren. Zo zijn er
op de ouderlijke boerderij aan de Kolder-
veense Bovenboer zestien kinderen opge
groeid. Dat een aantal van hen, alleen al
om economische redenen, later niet in het
geboortedorp kon blijven wonen is ook
begrijpelijk. Jan was na zijn oudere half
broer Roelof de tweede die zijn geboorte
dorp verliet.
Aanvankelijk moet Jan Thomas in de voet
sporen van zijn vader zijn getreden en
heeft hij ongetwijfeld op de boerderij van
zijn vader meegewerkt. Op 25 jarige leef
tijd ging hij zijn eigen weg nadat hij in zijn
geboortedorp trouwde met Neeltje Heken,
geboren in Den Haag in 1839. In de trouw
akte van 8 november 1860 staat veehouder
als beroep van Jan vermeld.
Neeltje was een dochter van de (dan
emeritus) predikant van Kolderveen, Hen
drik Willem Christiaan llcken en Suzanna
van Duine. Over de predikant gaan vreem
de verhalen. Hij is in Kolderveen benoemd
in 1843. Op 11 december 1856 is hij echter
geschorst met verlies van traktement. Op
25 juni 1857 is hij weer bevestigd maar twee
jaar later (op 9 november 1859) is hij door
het provinciale kerkbestuur geschorst we
gens drankmisbruik en wangedrag. Deze
136
