Uit enkele zinnen in verschillende aktes valt op te maken dat omstreeks 1750
de inwoners van St. Pancras gebruik konden maken van een chirurgijn.
Of hun kennis hoog moet worden aangeslagen In die tijd waren de chirur
gijns als barbier gewend om met messen om te gaan en hadden ze vaardig
heid in het messen slijpen, maar medische kennis was hun niet bijgebracht.
Een pientere kon dit in de praktijk opdoen, maar meestal sneden ze op aan
wijzing van een doctor medicinea die wel over een dosis medische kennis
beschikte, maar zich niet waagde aan chirurgische ingrepen of zich erboven
verheven voelde.
Cornelis de Vries werd omstreeks 1795 de chirurgijn van de Pancrassers.
Hij bleef dit totdat hij op 74-jarige leeftijd stierf.
In het kasboek van de Hervormde diaconie wordt veelvuldig melding ge
maakt van door hem verleende geneeskundige hulp en verstrekte medicijnen
aan minder draagkrachtigen, die tevens minder gezond waren. Voor het eerst
gebeurde dit op 24 aug. 1795 met de vermelding: aan Cornelis de Vries be
taald voor Jan Tuymelaar 4.19.(4 gulden - 19 stuivers - 0 duiten).
(In eerdere jaren wordt gesproken over medische dienstverlening door Hen
drik Gras en dokter Emmerik).
Gezien het gering aantal mensen dat hier toen woonde, mag verondersteld
worden dat de chirurgijn een nevenberoep had en zich enige inkomsten ver
wierf uit de agrarische sector - ook de burgemeesters uit die tijd hadden een
nevenberoep.
Van ons lid Jaap van Beek ontvingen we een welkome aanvulling op deze
gegevens. Hij schrijft het volgende:
""Van 1798 tot 1844 woonde te St. Pancras een chirurgijn genaamd Cornelis
de Vries. Hij overleed op 16 mei 1844 op 74-jarigeleeftijd, als weduwnaar
van Grietje de Vries in het huis, dat hij enkele dagen voor zijn overlijden
had verkocht aan burgemeester Klaas Duif
Op 2 december 1798 had hij huis en erf voor schout en schepenen gekocht
van Geesje Nieuwenhuijs, de weduwe van Gerrit Nieuwkerk voor 400,—.
Op 10 mei 1844 kwam notaris Abraham Pieter de Lange uit Schoorldam in
gezelschap van vendumeester Johan Wilhelm Westerman naar Sint Pancras
om de overdracht van de roerende en de onroerende goederen, die eigen
dom waren van de chirurgijn te beschrijven. Als getuige was daarbij aanwe-
52
