heette ooit Wijbedewerfj de werf van Wijbe, zoals de Hemke-
werf de werf van Hemke (Hemighe) heet (te). De Wijbedewerf
leverde eeuwen lang een deel van de schepenen van Schagen als
een van de zeven buurtschappen die daarvoor in aanmerking
kwamen en was wat inwonertal betreft groot, zo niet de grootste
van de zeven.
Als je vanuit die buurtschap redeneert, lag de Rapenburg er ten
zuidoosten van. Was het een beschermende dam, laten we zeg
gen de zuidoostelijke en oostelijke beschermende arm van de
Wijbedewerf? Dan kunnen we ons voorstellen dat hij vanafhet
Noord naar het oosten liep en vervolgens een hoek maakte naar
het noorden en aansloot op het Nespad. Zo volgde de dam het
tracé van het Rapenpad en de huidige Nieuwstraat tot aan de
Beethovenlaan. Tegelijk werd het land tussen de Wijbedewerf
en het Rapenburg daarmee bedijkt en bruikbaar voor andere
doeleinden. Een zelfde functie kan de Hardenburg hebben
gekend. Deze dam lag ooit 'in' het Nespad, eveneens achter en
ten oosten van de Wijbedewerf Ook daarvan kan de functie
bescherming tegen het water van de waard geweest zijn die
Latere bedijkingen hebben beide
burgen overbodig gemaakt
daar ten oosten en noorden van lag en bedijking van een stuk
bruikbare grond. Het gaat in beide gevallen om verhoudingsge
wijs kleine stukken ingedijkt land en een verbinding tussen het
Rapenburg en de Hardenburg is heel goed denkbaar als zuide
lijke en oostelijke bescherming tegen het water dat ongetwijfeld
vanuit het noordoosten kon verschijnen bij storm. Nogmaals,
de precieze loop van deze beide dammetjes is onbekend.
Latere bedijkingen hebben beide burgen overbodig gemaakt,
maar de namen zijn niet verdwenen. Dat gebeurde pas toen niet
het water maar de tijd ze overspoelde en de gebeurtenissen en
ontwikkelingen ze definitief overbodig maakten en hun functie
deden vergeten en daarmee hun namen.
Rapenburg
De oudste vermelding van de naam - althans tot nu toe gevon
den - komt voor in een transportakte van 3 juni 1563 Regionaal
Archief Alkmaar, Oudrechterlijk en Weeskamerarchief Schagen, inventaris
nummer 588S, blz. 238):
"Op huijden (heden) den 3denjunij 1563 verwilkuerde
(beloven, zich te verbinden te doen) Aerian Volkertsz woo-
nende op Rapenburch te weesen Claes Jansz Schuijtvuerder de
somme van 16 gulden te betalen in Kerstmis gading (tijdstip en
bijeenkomst waarop mensen elkaar 'vinden', het eens worden
ook in juridische zin) eerst coomende nae datum van deses
in kennisse van mij Piet Florisz", wat betekent dat een Aerian
Volkertsz belooft om 16 gulden te betalen aan Claes Jansz, die
schipper is, tijdens een bijeenkomst tegen Kerstmis waarin
allerlei economische en juridische zaken worden afgehandeld in
de gemeenschap.
Aerian Volkertsz woont dan op Rapenburg. Dat wil nog niet
zeggen dat hij ook de eigenaar is. Daarover brengen de boeken
van de tiende penning helderheid. De voorwaarde is dan echter
dat we ervan mogen uitgaan dat de tiende penning moet wor
den betaald over bezittingen en niet over wat je pacht of huurt.
De bloemisterij van Kruit was gevestigd op de plaats
waar eens de fruitbomen van Rapenburg stonden.
De stolpboerderij op de achtergrond, bekend als de
boerderij van Henneman, is in maart 1980 afgebrand.
