van lezers
Den rigtige Skagen Rose
Van de heer Wardenaar ontving de redactie een
reclamefolder waarop in het Deens en Zweeds
de echte Skager roos, uitgevoerd in edelmetaal,
wordt aangeprezen. Deze folder heeft hij tijdens een
vakantiereis door Denemarken aangetroffen in de
souvenirwinkel van het barnsteenmuseum in Skagen
waar o.a. barnsteen, en kopieën van Viking-sieraden
gemaakt en verkocht worden.
De combinatie van de naam Skagen en de roos deed de heer
Wardenaar denken aan zijn woonplaats en dus een mogelijk
gemeenschappelijk verband. Zou de naam Schagen afgeleid zijn
van Skagen en dus van de Vikingen afkomstig zijn?
Het Deense Skagen ligt aan de noordoostkust van Jutland aan
het Kattegat en is de noordelijkste plaats van dat land. Oor
spronkelijk lag het dorp aan het Skagerrak in een woest land
schap, geteisterd door zandstormen. Om volledig onderstuiven
te voorkomen, zijn op grote schaal bomen en struiken aange
plant en is de bebouwing enkele kilometers naar het oosten
verplaatst. Voor de verklaring van de naam Skagen zijn ooit de
zelfde argumenten gebruikt als die voor de naamsverklaring van
ons Schagen. Skagen ligt ook aan het einde van het vasteland op
een landtong met de vorm van de scheg van een schip (Engels
skeg) en is ook begroeid met kreupelhout (Zweeds skagg). Het
zou allemaal kunnen, maar volgens een mededeling op internet
is men er in Denemarken nog niet uit.
(http: en.wikipedia.org/wiki/Skagen)
Hier zijn we er inmiddels wel uit en zijn we er van overtuigd dat
de naam Schagen afgeleid is van sceaga, dat struikgewas, (laag)
geboomte betekent (zie het jubileumnummer blz. 11
Dan de roos. In het Schager wapen staat een echte roos afge
beeld. Bregman schrijft hierover: "In het boekje van Valcoogh,
dat in 1599 verscheen, is een 'liedeken van het vermaarde dorp
van Schagen' opgenomen, waarin het wapen beschreven staat.
Volgens Valcoogh zou 'Magnus den vroomen capiteyn' als be
loningvoor zijn dapper gedrag voor Damiate, een roos hebben
gekregen, die hij binnen Schagen zou hebben geplaatst en deze
roos 'die oockEnghelandt' voert, met leliën hebben omringd.
In hoeverre dit verhaal berust op waarheid ofverzinsel is, is nog
niet bewezen. Het is wel duidelijk dat het hier gaat om een echte
roos, de bloem van een rozenstruik.
De 'Skagen rose', die in Denemarken te koop is, is echter een
'valse' roos, namelijk een zogenaamd wilgenroosje. Bij 'wilgen
roosjes' denk je aan planten als het gewone wilgenroosje en het
harig wilgenroosje, planten die gedurende de zomer uitbundig
bloeien op vochtige plaatsen. Het wilgenroosje waar het bij de
Skager roos om gaat, is geen bloeiwijze maar een misvorming
van het blad veroorzaakt door een galmug. Deze mug legt zijn
eitjes aan de uiteinden van jonge scheuten van een bepaalde
wilgensoort. Het nieuwe blad vergroeit tot een rozet. Dit blijft
in de herfst verdord aan de plant zitten en is dan goed zichtbaar.
Vooral de kruipende wilg, die in natte duingebieden veel voor
komt, krijgt dan mooie rozetten.
In Skagen worden van oudsher deze rozetten verzameld en
verguld of verzilverd als sieraad verkocht onder de naam Skagen
rosen. Enkele Deense zilversmeden hebben zich gespecialiseerd
in, volledig in edelmetaal uitgevoerde, ringen en hangers met
deze roos.
Het hutje aan de zee
De heer Wardenaar stuurde ons naar aanleiding van het
artikel "Een 'kroegentocht' door de tijd" in de Kakelepost van
december jl. de afbeelding die op de voorplaat staat afgebeeld.
Het is een schilderij van de hand van Jan Koning waarop het
café 'Hutje aan de zee' staat afgebeeld. Dit cafeetje is in bovenge
noemd artikel niet behandeld omdat het pas in de negentiende
eeuw is geopend en de naam dus niet voorkomt in de door
Karei Numan onderzochte archiefstukken.
Het 'Hutje aan de zee' is het dubbele woonhuis rechts boven de
meest rechtse koe. Het staat aan de Korte Snevert; dat deel van
de huidige Lutjewaller weg tussen de Nes en het Tin, de toe
gangsweg tot Barsingerhorn. De huidige Snevert heette vroeger
Lange Snevert.
De molen, de laatste Schager molen, is, onder protest, gesloopt
in 1938. Enkele jaren geleden is hier een nieuw gemaaltje ge
plaatst. Het water op de voorgrond is de Nieuwe Molensloot.
Reacties
Skagen ROSE
Wilgenroosjes uit de
duinen in St. Maartenszee
De folder uit de
museumwinkel
in Skagen
Ruud van de Pol
7
