Langs het gerenoveerde Rapenpad.
In het register van de tiende penning van 1557 vinden we onder
de eigenaars die wonen op Wijbedewerf:
Aerian Folkertsz van sijn huijs ende erve geestimeert (gewaar
deerd, geschat op) 4 fl sjaers (jaarlijks)de 10e penning 8 st (stuivers)",
terwijl het register van de tiende penning van 1561 (de gehate
tiende penning ingevoerd door Alva) zegt, eveneens onder in
het hoofdstuk van Wijbedewerf:
Aerian Pholkertsz van sijn huijs ende erve getauxeert (getaxeerd)
op 4 p sjaers de 10e penning 8 st".
Het bedrag is in die vier jaar niet veranderd.
En Rapenburg wordt gerekend te behoren tot Wijbedewerf
Er loopt iets ten noorden van Rapenburg
een oud pad doorheen naar de Nes
Aerian Volkertsz (Folkertsz, Pholkertsz; alle drie de wijzen van
spelling van de naam komen voor) woont op Wijbedewerf Hoe
lang hij daar al woont in 1557 en hoe lang hij er blijft wonen, is
niet bekend.
Dat is des te onduidelijker omdat er in een akte van 30 mei 1571
bovendien sprake is van twee mensen met deze naam (vader en
zoon, grootvader en kleinzoon?), waarvan er volgens die akte
een woont in of afkomstig is uit Valkkoog en de ander 'nu ter tijt
woont' in Alkmaar.
Uit een transportakte van 7 januari 1572 zou kunnen worden
opgemaakt dat Aerian Folkertsz het huis heeft verkocht aan
Aelbert Pietersz Hoogelant. De laatste moet dan nog een schuld
van 70 gulden betalen aan Aerian Folkertsz in verband met een
schuldbrief Rapenburg betreffende.
De ligging van Rapenburg
Het huis genaamd Rapenburg wordt aan de oostkant begrensd
door land dat gebruikt wordt als weiland. Het gaat waarschijn
lijk om een terrein dat onregelmatig van hoogte is en door
sneden wordt door oude geulen. Het zal er bij tijd en wijle erg
nat zijn. Er loopt iets ten noorden van Rapenburg een oud pad
doorheen naar de Nes, over zo hoog mogelijke delen. Wie weet
af en toe bijgehouden en opgehoogd, om ook onder slechte
omstandigheden droge voeten te kunnen houden.
Achter Rapenburg aan de noordkant en tussen Rapenburg en
de huizen langs het Noord (Wijbedewerf) liggen boomgaar
den. Aan de zuidkant wordt het terrein begrensd door de sloot.
Wie aan het eind van 16de eeuw de Nieuwstraat inloopt vanaf
de Markt (de Plaats), kan op een gegeven moment niet verder,
omdat hij stuit op genoemde sloot. Hij staat dan tegenover het
huis Rapenburg.
De doelen
Zoals gezegd lagen er ten noorden (tot aan het Nespad) en
ten westen van het huis Rapenburg boomgaarden. Stukjes van
die boomgaarden werden vrij vaak verhandeld. Dat gebeurde
herhaaldelijk in het laatste kwart van de 16de eeuw.
Een van die boomgaardjes kreeg de naam van de Doele. Die
naam had de boomgaard te danken aan het feit dat de schutters
van Schagen daar oefenden.
Op 26 april 1583 verschijnt voor de schepenen Jan Tates en hij
geeft te kennen "voor hem ende zijnen erven vercojt te hehhen
ende vercoopt mits desen Hendrick Jansz Scoenmaker ook
onse medepoorter eenen opgemaect erve genaempt de Doele
leggende achter Wijbedewerffbij Rapenburch belent met
Frerick Rembrantsz aenden noorden Rapenburch aenden
oosten ende den gemeene vaert aenden suijden met den laste
van 14 stuivers jaerlicx erffpachte die den kerck van Scagen
opt voorseijde erve staende heeft(inv. nr. 5886, blz. 236).
Bijna 18 jaar later, op 1 februari 1601, verschijnt voor de sche
penen Ghijsbert Jansz Vernes, mede schepen "ende bekende
uuijten(mt) name van Willem Ghijsbertsz sijnen soon
vercoght te hebben aen Thijs Claesz Schuijtvoerder mede
onsen poorter het huijs ende erve metten steege, daer Thijs
voornoemd nu ter tijt inwoont staende opt Noort, belent met
(met als buurmanAerian Snijders erven (erfgenamen) aenden
suijden ende Jan Taetes erven (erfgenamen) aenden noorden
ende dat vrij huijs vrij erve (het is niet belast met erfpacht bv.), soo
tselve (zoals hetzelfde, zoals dat) bij Willem Gijsbertsz ende sijne
10
