Gedenknaald
te Rijswijk,
opgericht
in 1792 ter
herinnering
aan de op
deze plaats
gesloten
vrede.
De keur
Het voortijdige geknal leidde tot klachten
bij de bevolking die haar nachtrust
gestoord zag en bang was voor ongeluk
ken.
De vroedschap was het hier mee eens en
vaardigde op 10 september een keur uit
(gemeenteverordening zouden we nu
zeggen), waarin het afsteken van vuur
werk werd verboden.
Het voorschrift met de titel: "Tegens
't schieten en aansteecken van alderhande vuur-
tvercjes" begint met de volgende regels:
"In agtinge genomen sijnde dat sedert eenige
dagen herumarts de jongejeugt haar hebben
ueroordertgedurigh en sonder onderscheijt uan
tijt langs de straat metgrooter en kleijnder
schietgeiueerteschieten, klappers, vuurballen,
voetsoeckers en andere soorten uangemaacte
uuurivercjes, aan te steecken, daarmede te uue-
ren, en andere buitensporigheden te plegen en
geschapen sijnde dat 't eeniger tijd dar door
nogh ongelucken aan menschen ofte goederen
sal werden veroorsaact. Soo isgekeurtengeor-
donneert dat voortaan nimant wie hij, sij,
jongh nogh oud allangs de straate sal mogen
«yswot'iV h>.
loopen schieten met hoedanigh schietgeweer 't
selve soude mogen sijn, nogh oock eenige klap
pers, vuurballen, voetsoeckers en andere soorten
van vuurwerckjes aansteecken en werpen
De boete op elke overtreding werd vast
gesteld op 15 stuivers en om er zeker van
te zijn dat deze betaald werd moest de
overtreder van de keur zijn hoed of over
jas afstaan tot er betaald was. Ouders
waren verantwoordelijk voor hun kinde
ren en meesters en vrouwen voor hun
meiden en knechten. Het toezicht op het
naleven van het voorschrift was niet uit
sluitend in handen van de schout en zijn
dienaars maar ook in die van de burgers.
Elke goede burger kon bekeuren en kreeg
als beloning de helft van de boete uitbe
taald, de andere helft was voor de justitie-
dienaars. Hoe dit systeem in de praktijk
werkte is niet helemaal duidelijk, waar
schijnlijk kon het alleen maar bestaan in
een kleine plaats waar men elkaar kende
en toch enigszins voorzichtig was met
'valse' beschuldigingen. Men had elkaar
allemaal nodig!
De keur wordt aangepast
Op 20 september 1697 werd het vredes
verdrag getekend. LodewijkXIV erkende
Willem III als koning van Engeland en
gaf hem het veroverde prinsdom Oranje
terug. Spanje en Duitsland werden weer
meester over de op hen veroverde steden
en gebieden, waarbij hier en daar geruild
werd. Zo bleef Straatsburg in Franse han
den waarvoor keizer Leopold echter
enkele Rijnsteden ontving. Met de
Republiek sloot Frankrijk een handels
verdragvoor 25 jaar.
Nu kon er echt feest gevierd gaan wor
den. 'Victorie houden' noemde men dat.
Helaas verbood de pas aangenomen keur
het afsteken van vuurwerk. De 'goede
ingesetenen' waren echter van mening
dat het niet verboden was om vreugdevu
ren te ontsteken. Het bestuur was echter
bang voor de schade die vreugdevuren en
ongeoorloofd vuurwerk zouden aan kun
nen richten en besloot tot een wijziging
van de keur van 10 september.
"So is't dat omme alle 't selve soo veel moge
lijk voor te comen bij Jorme van renovatie en
ampliatie der vorige keuren gekeurt en geordon-
6
