lebben ten noor-
Langesloot) die
iingerhorn. We
et Noord afzoe-
>elen ligt tussen
ewerffin.
e situering van
:e 20 jaar van de
Het stond niet
en Wijbedewerf
in twee andere
iar komen ze.
i een acte van
insz schepenen
:der bekend dat
rijt Rensz onze
mee dat hij aan
tze medeburger
snees zaailand
iet Noord aan
begrensd door
ooskant en de
ïcepenen in Scagen
n ijegelijcken dat
Jegecompareertis
inde bekende voor
ben ende vercoopt
onse mede poorter
de binnen Scagen
/igebelentBoijcke
isten ende westen
endezinssnede
ei 1586 (de pre-
dat ligt in onze
Noord bij het
leggende
p 't Noort op 't
aatste dag van
gen dat Pieter
huis verkoopt
ifHeumis, een
laandeNesdijk
5887)
'erkoopt aan Jan
huijs met zijnen
erve staende ende leggende binnen Scagen achter 't
Noort aende Nesdijck belent met Maerten Gher-
rijt Comens aende noorden ende de heere wech
genaempt Nesdijck aende snijden
Wijbedewerf laat zich nu echt plaatsen, zon
der dat de exacte begrenzing tussen Noord
en Wijbedewerf vastligt. Het gaat om het
stuk van het huidige Noord dat begint bij het
Rapenpad en dat doorloopt tot iets voorbij
de Nesdijk. Het vervolg van deze weg is de
Lagewijkerweg. Er staan huizen aan weers
kanten van de weg.
Het Noord komen we tegen als de benaming
van de hereweg die door Wijbedewerf loopt,
in ieder geval vanaf het Nespad tot aan de
Nesdijk. Het ziet ernaar uit dat we mogen
aannemen dat vanaf een zeker moment de
bewoners van Wijbedewerf de weg waaraan
ze woonden het Noord noemden, terwijl niet
veel later de bewoners van Wijbedewerf zich
bewoners van het Noord noemden en de
naam Wijbedewerf langzaam maar zeker in
het vergeetboek raakte. In ieder geval deed de
naam Wijbedewerf alleen nog dienst tijdens
de verkiezing van de schepenen en werd
allengs vervormd tot iets als Woivewerve. Ten
slotte wist niemand meer waar Wijbedewerf
ooit gelegen had.
De verponding van 1595
Wijbedewerf vinden we eveneens in de
verponding van 1595. Dat is het register dat
is opgemaakt in 1595 van de bezitters en
gebruikers van land ter wille van de belasting.
In 1595 staan erop Wijbedewerf87 mensen te
boek, zoals blijkt uit het genoemde register.
In de boeken van de generale pacht waarvan
het oudste dateert uit 1605 komt Wijbedewerf
niet voor. In het volgende verpondingskohier,
dat van 1632, vinden we Wijbedewerf niet.
Alleen de chele van de boonloting spreekt,
zoals gezegd, tussen 1627 en 1795 onafge
broken over de buurtschap Wijbedewerf.
Waar zijn de mensen gebleven die in 1595 of
iets later op Wijbedewerf woonden? Zijn ze
terug te vinden? We moeten er rekening mee
houden dat degenen die belasting betaalden
in 1595 al een flink stuk van hun leven achter
zich hadden. Die zijn immers volwassen en in
die tijd dan toch meestal boven de 24 jaar. De
gemiddelde leeftijd van de mensen in die tijd
reikt niet boven de 50. Een behoorlijk aantal
van degenen die in 1595 worden genoemd
zal in 1605 niet meer leven. Laten we van de
veronderstelling uitgaan dat ongeveer de
helft, iets meer dan 40 in 1605 nog in leven
is, iets meer dan 40 mensen
Ik heb de volgende personen op het Noort
of op de Lagesijde van de Loet en het Noort
teruggevonden in 1605 als ik uitga van de
verponding van 1595. Daarbij hoort nog een
aantekening. Niet iedereen die land had op
Wijbedewerfhoefde daar ook daadwerkelijk
te wonen. Wie in 1605 in aanmerking kwam
voor de generale pacht, moest daar wonen,
want bij die pacht gaat om de bewoners van
huizen.
In 1595 treffen we op Wijbedewerf de vol
gende mensen aan die in 1605 op het Noord
wonen:
Jan Simons Smit, BaeffHarcxdochter, Simon
Pieter Saskers, Olfert Jan Harcx, Simon Jan
Harcx, Louris Louriszoon (Gorter), Michiel
de Wever (Jan Michielsz de Wever), Jan
Ariensz Broer (zijn weduwe), Rembrandt
Rijkes, Pieter Cornelis Jonge Steeman.
De overigen wonen elders, b.v. door een
huwelijk, of ze zijn onvindbaar door verhui
zing of anderszins.
Deze tien mensen woonden in 1595 op Wijbe
dewerf en in 1605 vinden we ze terug op het
Noord, al of niet aan de lagezijde ervan.
Moge het laatste mee een bewijs zijn dat Wij-
bedewerfde 'werf was die zich uitstrekte van
het huidige Rapenpad via het Hoog tot iets
voorbij de Nesdijk.
Chele is hetzelfde
woord als ons woord
'cedel', oftewel lijst
(Het Woordenboek
van de Nederlandse
Taal zegt: Eene schrif
telijke opsomming,
eene lijst. (In West-
Friesland zegt men
dan: een hele zeel,
oftewel een hele boel,
een reeks)
werf; het WNT zegt: 1)
Opgeworpen heuvel,
verhoogde plaats, tot
bescherming tegen
watervloeden.
Een plaats waarop een
huis, kerk, boerderij
e.d. is gebouwd.
Een plek van het platte
land aanduidend,
waarop een huis
gebouwd is, die dit
huis omringt, en door
gaans hooger is dan
het omliggende land.
Een vluchtheuvel en
tijdelijke verblijfplaats
voor menschen en vee.
3)
Het WNT zegt: Grond,
bodem, die uitgroede,
grasland, polderland
bestaat; poldergrond.
4)
Caroligulden, WNT:
Carolus daarnaast
CAROLUSGULDEN,
CAROLIGULDEN:
Zekere gouden munt
voorzien van den beel
denaar van Karei den
Stoute;
een gouden, een
zilveren of ook een
rekenmunt van gelijke
waarde als de door
Karei den Stoute
geslagen guldens. Als
rekenmunt nog tot in
de 19de eeuw bekend.
17
