maal niet woonden in de buurtschap namens
welke ze ter boonloting gingen. Ze konden
rustig ergens anders wonen, dus ook in het
centrum.
Overigens geldt dit voor de periode die we uit
de 'Chele' kennen. Hoe dat was in de eerste
periode, de bijna tweehonderd jaar die aan
1627 voorafgingen, weten we niet. Misschien
gold in de eerste periode wel degelijk dat de
schepenen kwamen uit de genoemde buurt
schappen, die buurtschappen ook vertegen
woordigend. Wie weetkonden in het begin van
die periode - toen het kasteel er nog maar net
stond, en Schagen nog maar net stadsrechten
had - er geen schepenen gekozen worden uit
het centrum, omdat het nog te onbetekend
was en er te weinig mensen woonden die het
konden vertegenwoordigen.
De transportregisters
Wijbedewerf bleef echter een raadsel. Waar
lag die werf2)?
De transportregisters van Schagen, die
bewaard zijn gebleven vanaf 29 januari 1555,
bieden uitkomst. In de jaren 1555 tot 1585
komt Wijbedewerf vele malen voor als plaats
waar een huis staat of de plek waaraan land
grenst. In een aantal gevallen is de omschrij
ving zo nauwkeurig dat de plek waarom het
gaat helder wordt.
Op bladzijde 235 van het eerste deel van de
transportregisters (inventarisnummer 5885
van het Oudrechterlijk en Weeskamerarchief
Schagen) komen we de volgende passage
tegen:
"Nog een stuk groedland 3) groot ongeveer
4 gars, gelegen in Schagen aan het einde
van Wijbedewerf langs de Lagedijkerweg,
begrensd door Harck Jansz Dijckgraeff aan
de zuidkant en Aerien Pieter Wijersz aan de
westkant.
["Noch een stucke groedlants groot omtrent 4gars
ghelegen in Schagen tenden (aan het eind van)
Wijbedewerffbij de Leegedijcker wech langs
belent met Harck Jansz Dijckgraejf aen t snijden
Aerien Pieter Wijersz aen t mesten".]
We krijgen dus eerst Wijbedewerf en daarna
gaat de weg over in de Lagewijkerweg.
Op bladzijde 6 van het volgende deel van
de genoemde transportregisters (inven
tarisnummer 5886) komen we tegen dat
"de weduwe van Aerian Jan Kneppels als
onderpand stelt haar huis en erf dat op de
Laagzijde van WijbedewerfFstaat en ligt dat
in het noorden grenst aan Lambert Harcksz
en in het zuiden aan Reijer Jans Lijsing" Deze
acte is van 25-02-1576.
["Aerianjan Kneppels weduwestelttot hijpoteecke
haer huijs ende erve staende ende leggende binnen
Schagen op de Leeghzijde van Wijbedewerff
belent met Lambert Harcksz aent noorden ende Reijer
Jansz Lijsing aentsuijden."]
Daaruit Ieren we dat de Wijbedewerf een laag-
zij had, een Lagezijde, net als nu nog steeds
de Gedempte Gracht en vroeger het Noord en
de Loet.
In hetzelfde inventarisnummer zien we op
bladzijde 8 het volgende:
Claes Cornelisz Bombaertsz heeft als onder
pand ongeveer 5J4 gars groedland dat ligt
tussen Wijbedewerf en de Hale. Dit staat in
een acte van 11 december 1576.
["Jan Dirksz Haele doet quitantie op Claes Corneliss
Bombaerts van een stuck groetlants gelegen bin
nen den banne van Schagen bij Tolcke genaempt
de Bloem/en groot omtrent vijffgeersen vier snees
ojt soo groot ende cleijn als hij daer leijt sonder
meting belent met Trijn Jansdr aende oostzijde ende
westzijde ende Schager zijdtivint aende suijdzijde",
terivijl Claes Cornelisz Bombaerts "stelttot ijpoteecke
omtrent vijftalffgarsgroetlantsgelegen tusschen
Wijbedewerff ende Haele belent metjan Pieterss
Burger aende oostzijde ende Albert Pietersz Smidt
aende westzijde
Het gaat om een stukje land dat ligt tussen
Wijbedewerf en de Hale.
Conclusie is dan dat Wijbedewerf ligt vóór
het begin van de Lagedijkerweg terwijl er
bovendien land ligt tussen Wijbedewerf en
de Hale. En dat betekent dat er tussen de Hale
en de Wijbedewerf alleen akkers en weiland
liggen.
Vervolgens nog dit citaat uit de transport
registers, bladzijde 19 (de acte is van de i5e
januari 1578):
Allert Harksz stelt tot hijpotheek een stuk
groedland dat ligt voor Wijbedewerff, het is
ongeveer zes geersen en tien snees groot en
het wordt de Molenven genoemd.
"Cornelis Harckjansz doet quitantie op Allert Harc-
kesjansz van Nes van een stuckegroedtlantsgelegen
in Nescaech voor Allert Harckesz huijs groot omtrent
2 geersennegendalffsnees belent met HarckGherrijtsz
erve aende suijtzijde ende noortzijde" en Allert Harksz
14
