Weck's sterilisator
Uit de collectie van Museumboerderij Vreeburg
CONST. J. F. PONT,
bacterioloog 'Louis Pasteur' de
uitvinder van het verhitten van
melk tot 70 graden Celsius ter
doding van ziektekiemen, zodat
de melk langer houdbaar bleef.
De Fransen gebruikten dit
pasteuriseren of steriliseren in
hun industrie. Omstreeks 1900
verbeterde de Duitse fabrikant
J. Weck het steriliseren en
ontwierp een steriliseerketel voor
thuisgebruik. Door het koken en
vervolgens van de lucht afsluiten
in daartoe ingerichte flessen
werden de geweckte spijzen
verduurzaamd of geconserveerd,
zonder toevoeging van grote
hoeveelheden zout enz.! Alleen de
glazen met Weck's 'Frisch-
haltung' gemerkt gaven een
waarborg voor welslagen en
houdbaarheid, aldus de folder van
de firma Weck. De weckketel of
'Sterilisator' bestond uiteen
ronde gegalvaniseerde ketel met
een alcoholthermometer, en een
glazenhouder met staander voor
de weckglazen. Compleet met
veren en beugels om de deksels
aan te drukken tijdens de kook
tijd. Weckglazen
waren er in
verschillende maten,
van eeni/iotot2
liter, de kleinste was
voor het steriliseren
van room. Voor
vruchten werd de
ketel op een kachel
of op het gas
verwarmd tot
o graden Celsius en
voor groenten stopte
men bij het
kookpunt, 100
graden Celsius. Na
afkoeling in een
Hoe onthand zijn wij, vandaag de
dag, zonder koelkast en
diepvrieskist? Als de stroom
uitvalt, is direct de vraag: "komt
het binnen redelijke tijd weer
terug en hebben wij veel
bederfelijke levensmiddelen in de
koelkast". Dat probleem had de
huisvrouw van vroeger niet, wel
probeerden zij zoveel mogelijk
voedsel te bewaren om de winter
door te komen. Stokvis, de naam
is ontstaan doordat de vis aan
stokken hing te drogen, bleef
haast onbeperkt houdbaar.
Voordat een schip zee koos werd
er scheepsbeschuit als 'hart broot'
of'twee-back', in houten tonnen,
aan boord genomen. Hollandse
boerderijen hadden een rookkast
in het rookkanaal waar de ham
men en worsten werden gerookt.
Vlees werd ingezouten en in
Keulse potten bewaard. Men heeft
geëxperimenteerd met het
conserveren van eieren in lijnolie
of in kalkwater.
In het midden van de negentiende
eeuw was de Franse chemicus en
Eerste Nederl. Mach.-Glashandcl.
Lijnbaansgracht 210, Amsterdam.
SPECALE INniCHTIMG VOOR
worden leger verrekenpakket
tochtvrije ruimte werden de veren
verwijderd en de glazen potten in
een droge, goed geluchte kelder
of provisiekamer opgeborgen. De
afsluiting door een goedpassende
rubberen ring kon problemen
voorkomen. Voor het openen en
voor geregelde controles was de
platte rubberen ring voorzien van
een lipje; door er voorzichtig aan
te trekken controleerde men of de
pot nog luchtdicht was
afgesloten. Kwam er gesis of
waren er luchtbellen zichtbaar
dan werden deze potten als eerste
gegeten. Dat gebeurde vaak op de
komende zondag want men
ervoer in de winter de verbeterde
smaak van de inmaak toch wel als
een luxe.
Dankzij het verkoopsucces van
deze nieuwe techniek ontwierp de
firma Weck ook een vruchtenpers
(op de foto rechts)Of onze
ouders zich hielden aan het
voorschrift om 'Frischhaltung'
weckglazen te gebruiken weet ik
niet, waarschijnlijk kochten zij
gewone 'Conservo' inmaakglazen
in de ijzerhandel van P. Dekker
aan de Laan te Schagen.
19
