Berichten uit:
De eerste helft van de negentiende eeuw
Winkeldiefstal
Ruud van de Pol
Voor de opgeschoten
jeugd was er op
zondag niets te doen.
Burgemeester Denijs maakte naar aanleiding
uan de diefstal van geld uit de geldla van een
ivinkeltje aan de Hoep de volgende aantekenin
gen:
Jantje Cornelisdr Bes dienstmaagd bij
Jacob Hoedjes in de Hoep te Schagen,
ruim achttien jaar oud, vertelt dat op
zondag 8 maart 1818 's middags om vier
uur Arie Vis in de winkel is geweest om
voor twee duiten kokinjes te kopen. Op
dat moment stonden er nog een paar
jonge knapen voor de deur waaronder de
zoon van Deutekom.
Omstreeks zeven uur kwam Arie Vis voor
de tweede keer om weer voor twee duiten
Wat is een kokinje?
De eerste editie van Van Dale uit 1864 zegt: Gesmolten geraffineerde
witte suiker, die aanvankelijk taai is, gewestelijk als lekkernij verkocht
in smalle peperhuisjes (puntige zakjes) van papier.
"Iets rekken als kokinje" betekent iets zolang mogelijk rekken.
De kokinje wordt genoemd in het vogende kinderrijmpje.
Dat gaat naar Batavia,
En dat gaat naar Oostinje.
Meisje, zet de koffie klaar,
Dan krijg je een kokinje.
kokinjes te kopen, en even daarna de
zoon van Deutekom met de zelfde
boodschap. Maar voordat zij de kokinjes
geven kon schoot er iemand onder de
arm van Deutekom door naar buiten
waardoor de deur helemaal openzwaaide
en de kaars uitwaaide waardoor zij van 't
geen er toen gebeurde niets heeft gezien.
Toen zij de kaars weer aangestoken ha,d
zag ze dat de winkellade open stond en
een theebakje met wat geld, naar
schatting 5 stuivers, wegwas. Zij
vermoedt dat een van de jongens het geld
heeft gestolen.
De verklaringen van de jongens
Arie Vis zegt dat hij omstreeks twee uur
van huis is gegaan. Hij is gaan wandelen
en heeft om vier uur kokinjes gekocht bij
Jacob Hoedjes. Hij is toen naar de Plaats
en het Slot gegaan om met andere
jongens te spelen om duiten. Hij heeft
om half zes melk gehaald bij Jacob
Stroomer. Daarna is hij weer op het Slot
geweest en is later met Arie Deutekom,
Jacob Krans en Pieter Smit naar de Hoep
gegaan tot aan het huis van de weduwe
Pieter Vos
Later zou hij met Arie Deutekom naar de
Snevert gaan, maar is, omdat het donker
werd, op de hoogte van het huis van
Zeger Stoel teruggegaan naar het Slot.
Toen Arie Deutekom terug kwam zijn ze
weer wat gaan kopen.
Toen hij 's middags van huis ging had hij
vier stuivers in zijn zak en 's avonds zeven
stuivers. Dat geld, zo zei hij, had hij met
dobbelen gewonnen.
Arie Deutekom verklaart dat hij een tijdje
heeft rondgelopen met Arie Vis en
anderen, zoals ook Arie Vis verklaard
heeft. Hij ontkent dat Arie Vis samen met
hem 's avonds bij Jacob Hoedjes in de
winkel is geweest.
Of de dader ooit aan het licht is gekomen is niet
bekend.
