De zaak Cornelis Frederies Spalek,
alias Sprotten Kees, alias Kees Grove Grendel
Karei Numan
In het Regionaal Archief Alkmaar
trof ik in het Oudrechterlijk en
Weeskamerarchief Schagen,
onder inventarisnummer 5882 een
schepenrol aan.
Daar komt hij, onder mijn motto:
op zoek naar het een vind je het ander.
Het eerste deel, hetverslagvan het eerste
verhoor van de gevangene, heb ik
vertaald, niet al te vrij, maar wel veel
zinnen inkortend tot twee of meer. Het
eigenlijke vonnis heb ik niet vertaald
omdat dat bijna woordelijk overeenkomt
met het eerste verhoor. Met behulp van
de vertaling van het eerste deel kunt u
dan het vonnis hopelijk goed lezen. Er
zijn kleine verschillen. Let ook op de wat
er in de uitspraak staat over wat Spalek
volgens de schepenen echt gedaan heeft
en wat niet.
Het is moeilijk te bedenken dat deze
rechtzaak en dit vonnis zich in Schagen
voltrok, dit jaar prcies tweehonderd jaar
geleden. Tegelijkertijd is of het gister
was.
Op de i2E juli 1706 wordt er een
buitengewone zitting gehouden, waarbij
alle schepenen present zijn.
De schout en zijn rakkers arresteren een misdadiger.
(De Baljuw) bracht naar voren, dat de
gevangene volgens zijn bekentenis
'buijten pijn ende banden' in het
gerechtelijke onderzoek alhier gedaan,
en de verdere voldoende informatie, van
jongsaf aan, de voetstappen van zijn
ouders volgend, overal op het platteland
onder de dekmantel van stoelen matten
heeft gevagebondeerd. Hoewel gezond
van lichaam heeft hij gebedeld en had hij
geen vaste woon- of verblijfplaats.
Daarbij verkeerde hij in het geselschap
van fameuze vagebonden en schelmen
onder wie ene Isaack Sneeuw-water,
Haegse Dirck, ende Arent Sargeant
(alias) de Zure-jager, en dergelijke
landlopers, schooiers en verbannen
schelmen meer. Zowel samen met hen,
als alleen deed hij de brave bewoners op
het platteland grote overlast aan.
Verder bleek dat de gevangene zich nu
ongeveer drie a vier jaar geleden als
soldaat heeft verhuurd aan en dienst nam
in de compagnie van de Kapitein Baron
van Gent, onder het regiment van
Joan Schager, de baljuw van de stad en
heerlijkheid Schagen, uit de naam en
vanwege de Edele Grootmogende Heren
Staten van Holland en Westfriesland
verhoort
Cornelis Fredrics Spalek
in de wandeling bekend onder de naam
van Kees Grove-Grendel
en Sprotten (sproetige) Kees, oud ongeveer
zesentwintig jaar, geboren (zoals hij zegt)
in Driehuizen, thans gevangene.
4
