De
historische bouwelementen in Schagen
Achter deze deur
hebben heel wat
Sehagenezen kennis
opgedaan die de basis
vormde voor een
glanzende carrière.
Hoewel het oude centrum van Schagen
maar klein is en het aantal spectaculaire
historische gebouwen zeer klein is valt
er over de geschiedenis van onze markt
stad veel te vertellen. Dit blijkt wel uit het
grote succes van de stadswandelingen
georganiseerd door enthousiaste vrij
willigers van de Historische Vereniging.
Zij besteden veel vrije tijd aan de wande
lingen maar ook aan het bijhouden van
hun kennis. Hulde aan deze enthousiaste
groep!
Het is niet de pure bouwgeschiedenis,
maar het zijn vooral de verhalen over de
mensen die achter de gevels gewoond en
gewerkt hebben die de deelnemers aan
spreken.
De aanleiding tot een smakelijk of inte
ressant verhaal vormt vaak een detail in
of een ornament aan de gevel. Denk maar
eens aan de letters K Raan de gevel
van Kruidvat of de tekst Bethel boven een
deur in de Landbouwstraat.
Deze bouwelementen maar ook kunst
werken, schoorstenen van boerderijen,
jaarstenen, opschriften, gevelstenen,
engelenkopjes en gevelbeelden, windve
ren, makelaars, hekpalen en ander palen
(Witte Paal), maar ook grafzerken kun
nen de aanleiding vormen tot een interes
sant verhaal. In het boekje "Bouwhistorie
van Schagen" zijn verschillende van deze
elementen vermeld, maar lang niet alle
maal.
Historisch belangrijke gebouwen wor
den opgenomen in een monumenten
lijst, landelijk of gemeentelijk, en genie
ten dan enige bescherming. Bovenge
noemde elementen die geen deel uitma
ken van gebouwen op een van de lijsten
zijn in het algemeen vogelvrij. Gelukkig
zijn er mensen met gevoel voor histo
rie en wordt een element gebruikt in een
nieuwe gevel. Denk maar aan de tekst
boven de deur van voormalig hotel De
Landbouw, de oude hijsbalk in de gevel
van het huis op de hoek van het Rapen-
pad of de groene tegeltjes boven de voor
malige ingang van theater Royal. Het bij
elke renovatie of nieuwbouw echter weer
afwachten wat het resultaat is. Zal de
kleine herinnering aan de historie van het
gebouw of de plaats binnen de gemeente
nog aanwezig zijn? Wat gaat er gebeuren
met de ingangspaal bij het voormalige
PWN terrein, waar is het tegeltableau van
huize Maria Boodschap gebleven, wat
is er gebeurd met de gedenksteen in de
hal van het voormalige Christoffelhof?
Allemaal vragen die aangeven dat er op
dit gebied niets geregeld is. Het behoud
wordt bepaald door het historisch inzicht
van een goedwillende eigenaar en ver
der op ad-hoc basis door de actie van een
geïnteresseerde die door toeval op de
hoogte is. Het lijkt de hoogste tijd voor
een goede regeling.
