Purmerend
Kijp.
In 1871 waren er in
onze provincie twee
bedrijven waar grof
keramiek gemaakt
werd.
Grutmolens
Schagen
Houtzaagmolen
Korenmolen1
Oventegelbakkerij
en draineerbui-
zenfabriek1
Touwslagerijen
Traankokerij
Zoutziederij
Fijn-garenspinnerij
Gasfabriek
Houtzaagmolens.
Kaarsenmakerij
Kalkbranderij
Leerlooijerij
Lijmziederij
Grutmolens
Korenmolen
Steenbakkerij
Vlasserij
paarden
windmolen
id.
rosmolens
2 pannen
windmolens
paarden
windmolen
2 ovens
2 n».
1 j.
2 m.
m.
4 m.
j-
8 m.
1 m.
i-
5.7.-
H 1.50
6.-7.-
•0
6.—
.50-0.75
9.—
i-
m.
2 in.
8 m.
i j-
1 m.
2 m.
m
JL)e groote in-
voer van tarwe
meel werkt nadee-
ligop 't verbruik
jvau gruttenmeel.
Groot debiet.
Voortdurend werk.
Heeft met goed
succes gewerkt.
Kookt alleen rob-
beiitraan.
Redelijk debiet.
De eigenares
zelve werkt mede.
De arbeidsloo-
nen zijn niet be
kend.
7 ra.
1 m.
|8 a lOm,
10 in.
10 j.
2.50
7.—
u 2 50—7-—
1.50-2.50
j J >e eigenaar zelf
I werkt alleen.
met kost eu in
woning.
j Het arbeidsloon
i wordt betaald naar
mate er afgewerkt
'is.
Inrigting van
de Ned. Herv.
Diaconie tot werk
verschaffing aan
minvermogenden.
ken vlak gestreken waarna de vorm op
een vlak stuk grond wordt geleegd. De
stenen moeten hier enige tijd drogen en
werden tijdens dit droogproces regelma
tig gekeerd. Dit moest voorzichtig gebeu
ren om vingerafdrukken in de nog weke
klei te voorkomen.
Als de stenen bij goed weer een aantal
dagen gedroogd hadden werden zij over
gebracht naar een haaghut. Onder een
lang afdak werden de stenen gestapeld,
op een zijkant, een laag een beetje schuin
naar links, daarop een laag en beetje
kruislings naar rechts. De wind had vrij
spel tussen de in hagen gestapelde ste
nen zodat zij goed konden drogen. Om
schade door slagregens te voorkomen
werden er aan de windzijde dunne riet
matten geplaatst.
Als de stenen goed droog waren werden
zij in de ovens geplaatst. Tussen de ste
nen kwam de brandstof- in Schagen turf
- en kon het bakproces beginnen. Het
stoken van een steenoven vereiste veel
ervaring. Dagenlang moest er een opti
male stooktemperatuur gehandhaafd
blijven. Deze is voor metselstenen tussen
de 900 en 1150 graden Celcius en voor
klinkers rond de 1250 graden. Overver
hitting deed de stenen verglazen of vers
interen.
Dakpannen
Naast bakstenen werden er in Schagen
ook dakpannen gemaakt. Het vormen
van een dakpan met de hand bestond
uit het maken van een zogenaamd blad:
een vlakke plaat van klei, gevormd met
behulp van een houten raam dat tevoren
goed nat was gemaakt en bezand Deze
plak klei werd vervolgens op een bezan-
de mal gelegd, die de vorm had van een
dakpan. In diezelfde houten mal met uit
sparing voor de neus had de pannenvor-
mer al vooraf en stuk klei geduwd. Op de
houten planken werden de vormelingen
6
