Jacob Volkert
Lankelma
In Schagen een steenbakkerij en in Pur
merend een oventegelbakkerij en drai-
neerbuizenfabriek. Zouden die twee iets
met elkaar te maken hebben? Een paar
pagina's verder in het verslag wordt dit
vermoeden bevestigd. In een "opgave van
in 1871 verkende concessien (vergunningen)
betreffende de oprigting van fabrieken en het
plaatsen van stoomwerktuigen" lezen we dat
er vergunning is verleend aan J.V. Lankel
ma te Purmerend en B J. Risselada te
Schagen, tot "oprigting in laatstgenoemde
gemeente van eene steenbakkerij". De steen
fabriek is dus in 1871 gebouwd en in
bedrijf genomen onder directie van de
twee genoemde personen.
Wie waren deze heren?
Jacob Volkert Lankelma was in 1825 in
Amsterdam geboren. Met het architec
tendiploma van de Koninklijke Akade-
mie van Beeldende Kunsten op zak ves
tigde hij zich in 1848 in Purmerend aan
de Koemarkt. In dat zelfde jaar kocht hij
de tegelbakkerij van de erven van Ger-
rit Paardekoper. Hier werden sinds 1683
vuurvaste tegels gebakken van klei uit de
Beemsterringvaart en de Where. Deze
tegels waren zeer in trek bij bakkers.
Naast het beheer van de tegelfabriek, die
inmiddels ook draineerbuizen produ
ceerde, bleef hij werkzaam als architect.
Verschillende bouwwerken in, en in de
buurt van, Purmerend zijn door hem ont
worpen en gerealiseerd. Lankelma over
leed in 1909. Zijn zoon Jan nam de zaken
over en concentreerde zich na enkele
zakelijke missers op de modernisering
van de tegelfabriek en op een nieuw
bedrijfgespecialiseerd in grondborin
gen speciaal voor brongasinstallaties. Uit
deze activiteiten ontstond een bloeiend
bedrijf gespecialiseerd in geotechnisch
bodemonderzoek dat tot op heden actief
is onder de familienaam Lankelma.
Barend Johan Risselada (ofReselada)
geboren op 27 maart 1845 te Sneek, was
steenbakker van beroep. Lankelma zal
hem bij het project betrokken hebben
vanwege zijn kennis van de steenbakke
rij. Kennelijk was hij goed bij kas waar
door hij als borg bij de aankoop van de
grond betrokken werd. Hij kwam in mei
1871 naar Schagen waar hij woonde op
het adres Loet B 47. Begin november
1874 vertok hij weer naar zijn geboorte
plaats.
De aankoop van de bovengrond
en de bouw van de fabriek
In het vroege voorjaar van 1871 vroegen
de kerkvoogden van de hervormde kerk
van Schagen toestemming van het Pro
vinciaal College van toezicht op de ker
kelijke administratie toestemming om
grond te verkopen. De oude West-Friese
dijk, nu Oudedijk. Sinds de bedijking
van de polder Burghorn in 1456 was de
dijk gedegradeerd tot slaperdijk en na de
drooglegging van de Zijpe en de verstevi
gingvan de Hondsbossche zeewering, zo
goed als overbodig geworden.
Op 13 mei 1871 kwamen de kerkvoogden
Jan Govers, Jan Bonsen en Jan Asjes als
verkopers en Jacob Volkert Lankelma,
als koper bij notaris Boonacker om de
grondtransactie rond te maken.
Voor ƒ1500,— kreeg Lankelma het recht
om de bovengrond van een deel van de
dijk af te graven.
4
