als opdracht luchtfoto's te maken, de eersten
die ooit in Nederland vanuit een vliegtuig
gemaakt werden.
Dat was geen gemakkelijke opgave. Ze had
den slechts de beschikking over een zoge
naamde grondcamera, speciale luchtcame-
ra's waren nog niet beschikbaar. Toch waren
de resultaten niet onbevredigend, in elk
geval voldoende om op de ingeslagen weg
voort te gaan. Dat bleek nadat het door de
bemanning op Soesterberg ingeleverde
materiaal was ontwikkeld en afgedrukt door
de fotodienst die huisde in een tot 'laborato
rium' omgebouwde verzendkistvan een
Farman-vliegtuig. Er was een belangrijk
hulpmiddel voor de luchtverkenning bijge
komen.
De Eerste Wereldoorlog
Al spoedig kreeg de luchtvaartafdeling - zij
het door oorlogsomstandigheden; de eerste
wereldoorlog was inmiddels uitgebroken -
de beschikking over een echte luchtcamera.
Deze was afkomstig van een geïnterneerd
Duits verkenningsvliegtuig. Het was een
zogenaamde 'pistoolcamera'. Gerichtwerd
er met een handvat met een kolf terwijl voor
de belichting een trekker diende. Een firma
uit Amsterdam kopieerde deze uitstekende
camera en weldra had de luchtvaartafdeling
de beschikking over een aantal van deze
apparatenHet waren er echter niet genoeg
om alle verkenningsvliegtuigen van een
camera te voorzien. De internering van bui
tenlandse vliegtuigen die een noodlanding
moesten maken ging echter door en binnen
niet al te lange tijd had men een grote ver
scheidenheid aan camera's. Behalve Duitse
ook Franse, Engelse en zelfs Zwitserse.
Nadat er in 1918 een einde was gekomen aan
de Eerste Wereldoorlog, werd uit Duitse oor-
logsvoorraden een belangrijk aantal came
ra's aangeschaft met een plaatformaat van 13
x 18 cm. Deze hebben tot ver in de jaren der
tig dienst gedaan en er zijn duizenden foto's
meegemaakt'.
Anton Albert Christiaan
De luchtfotografie wordt volwassen Kramer (omcirkeld)
Na de mobilisatiejaren van 14-18, volgden de
ontwikkelingen elkaar snel op. Medio 1919
werd door de fotodienst een geheel naar de
eisen van die tijd ingericht gebouw in
gebruik genomen. De waarnemers-oplei
ding werd uitgebreid met een cursus Iuchtto-
tografie, zowel theoretisch als praktisch,
zodat de resultaten van de luchtfotografie
een steeds hoger peil bereikten. Behalve aan
loodrechte- en overboordfotografie, werd er
veel aandacht besteed aan het maken van
seriebeelden en stereoscopische foto's. Een
van de taken van een waarnemer werd dus
het maken van luchtfoto's; zeker geen klei
nigheid. Voor het maken van een overboord-
opname moest de waarnemer rechtop gaan
staan, de zware camera overboord houden
en dan op het juiste moment afdrukken.
Vijfhonderd, 1000 of 1500 meter is dan
enorm hoog en het is er, vooral 's winters,
verschrikkelijk koud.
De Fokker
13
