De portretten uit het kasteel
van Schagen
Fred Timmer
Als in de jaren twintig van de vorige eeuw de restanten van het kasteel van
Schagen door de eigenaars, de graven van Oultremont, voor de sloof
worden verkocht, blijken de schilderijen uit het kasteel - of althans de
portretten - samen met een kist archiefstukken al geruime tijd daarvoor te
zijn overgebracht naar het zgn. Oost-paviljoen (nu de Posthoorn). De
schilderijen hangen daar in een bovenkamer en vormen volgens ooggetuigen
een vreemde, in slechte staat verkerende verzameling.
Waarschijnlijk op last van de toenmalige heer van Schagen, de graaf De
Merode, wordt er een inventaris van de portretten opgesteld en naar verluid
worden een aantal portretten op enigerlei wijze gecopieerd. Zekerheid over
dit laatste bestaat er echter nog niet.
De inventaris geeft een beschrijving van 35 portretten; van een viertal is
onbekend wie er staat afgebeeld. Bovendien worden van elk portret de
afmetingen vermeld - een gegeven dat bij het terugvinden en herkennen van
het schilderij van groot belang is.
Deze inventarislijst noemt alleen maar portretten en geen andere
afbeeldingen. Uit de inventaris uit 1658 die als bijlage in "Heerlijk Schagen"
is afgedrukt,weten we dat er veel meer schilderijen in het kasteel van
Schagen hebben gehangen. Bovendien worden er in deze - oudere -
inventaris ook andere portretten genoemd.
Voor het bestaan van deze lijst van 35 portretten zijn twee redenen te geven:
een inventaris van de portretten zoals ze op de bovenkamer van het Oost
paviljoen hingen èn een soort verzendlijst in verband met het transport van
de schilderijen naar Belgie.
Hieronder volgt integraal de inventaris van de 35 portretten met - waar
mogelijk - een afbeelding van het portret. In cursief volgt waar nodig en/of
mogelijk biografische informatie over de geportretteerde, informatie over de
schilder en de huidige verblijfplaats van het schilderij.
Het moge duidelijk zijn dat dit artikel de stand van zaken geeft van dit
moment. Het ligt in de verwachting dat binnen kortere of langere tijd meer
portretten teruggevonden zullen worden.
Bronnen:
1. De hierboven genoemde "Inventaris van geschilderde Pourtraiten
bevindt zich - in tweevoud - in particulier bezit. Wij kunnen beschikken
over een copie.
2. Voor de - cursief weergegeven - aanvullende informatie is gebruik
gemaakt van A.W.E. Dek - Genealogie der Graven van Holland -
Zaltbommel - MCMLXIX - vierde verbeterde druk.
11
