EEN KOSTELIJKE EN KOSTBARE
WEDDENSCHAP
Uit de historie van Scha gen
Simon Pieterzoon Poorters
reisde in 9 maanden naar
het H. Land
In de croniek van Schagen verhaalt Dirk Bur
ger van een van de zeldzaamste weddenschap
pen die ooit ter wereld werden aangegaan. Het
hierna beschrevene is historisch juist, hetgeen
met bewijsstukken is vastgelegd.
In het jaar 1619 zat Simon Pietersz. Poorter,
scheepen (of wethouder) van het dorp Haring
karspel, op Driekoningenfeestdag, in de herberg
tegenover de kerk, om daar een feestgelag met
zijn medeboeren en vrienden te drinken. Hij
verkoopt drinkende voort aan hen, die rond hem
zaten .al zijn koeien (17 in getal) die op stal
stonden (de een 1 en de ander b.v. 2 koeien), op
de conditie, dat hij voor iedere verkochte koe
de dubbele waarde zou terug ontvangen, indien
hij er in kon slagen de stad Jeruzalem binnen
het jaar te bezoeken.
Hij gaf eerst de koopers nog beraad tot den
anderen dag 12 uur. Toen kwamen allen bij
elkander om het koopmanschap of het wedspel
plechtig te sluiten. Niemand had zich terugge
trokken.
Wat had Simon Poorter nu te doen? Hij ging
heen en liet boelhuis houden, al zijn bezit, huis
en landerijen, schapen, varkens en lammeren,
alles verkoopt hij en geeft het geld wederom
aan verschillenden uit op dezelfde voorwaar
den als de koeien. Hij was evenwel verstandig
genoeg van alles notarieel acte te laten opma
ken.
Vervolgens reisde hij naar Amsterdam, alwaar
hij op het Prinsenhof vernam, dat er binnen kor
ten tijd een convooi vertrok naar de Straat van
Levant. Hij sloot met den scheepskapitein Wou
ter Bootsz een contract om als passagier mede
te varen en onder de reis de kost te ontvangen
voor.... een rijksdaalder, maar dan moest hij
een kistje met 300 gulden mee nemen om daar
mede koophandel te drijven en van de winst de
eigenlijke reiskosten te betalen.
Van Amsterdam ging hij naar huis terug om
zijn knapzak klaar te maken en kreeg middeler
wijl een brief van den kapitein, dat de zeildag
vastgesteld was en hij aan boord moest komen.
Deze Simon Poorter was niet lui, integendeel;
snel liet hij zich met het goed dat hem dienstig
was naar Den Helder brengen met een wagen,
nam afscheid van zijn vrouw en kinderen en
kwam aan boord op het schip te Texel, dat zeer
spoedig daarop het anker lichtte er met een
gunstigen wind het ruime sop koos.
Na eenige maanden kwam hij voor de Levant
en liet zich door het bootsvolk aan land zetten
voor de stad Joppe of Jafo (Jaffa), vanwaar hij
per muildier via Rama naar Jeruzalem op
waarts reisde.
uewoonlijk werd in die dagen aan hem, die
de Stad of het H. Land bezocht of bezichtigde,
een in het Latijn geschreven brief medegegeven,
welke tot bewijs kon dienen. Een afschrift van
den brief, dien aan Simon Poorter is afgegeven,
zullen we geheel in de origineele stijl en on
verkort laten volgen:
Frater Angelus a Messana, van de orde der
Minderbroeders der H. Francisci Rogulaar
observantie Provincie Principatus Guardiaan
van den H. Berg Sion, bewaarder des H.
Lands ende in Oriënten Apostolicen Comis-
saris, aan ieder die dit zien, hooren of lezen
zal, Saluut van God Almachtig.
Wij geven te kennen en getuigen, hoe dat, in
deze Heilige Stad Jeruzalem is gekomen den
eerzame, deugdelijke ende vromen man (als dat
ook genoeg te verslaan doeot, eenen testimoniaal-
brief gegeven in de heerlijkheid Heerenkarspcl),
namentlijk Simon Pietersz Poorter ende in-
woonder tot aldaar, die aandachtig, ootmoedig
ende devotiglijk persoonlijk heeft bezocht en
gecert schier alle eerbiedwaardige plaatsen des
II. Lands, Principalijk Bcthleem daar Jezus
Christus in 't Cribeken gebooren zijnde van de
reine Maget Maria, geleid is geworden, ende
van de Drie Koningen aangebeden, die alle eer
waardigste Heilige Graven, zoo onzes heere Jcsu
Christi, alsook Maria Xpi ende van alle rechte
getrouwe geloovige Moeder in het dal van Josa-
phat. Die H. Bergen Calvaria, Oliveri ende Zion,
daar het menschclijk geslacht door het overvloe
dig dierbaar bloed Xpi is verlost geworden en
daar Xpi ten hemel is gevaren.
Ende daarnaar gezonden in de harten zijner
geloovigen den Heiligen Geest daar ook meer
ons geloof, verborgentheden ende mislcriön zijn
geschied. Idem hij heeft bezocht, ende gezien te
Bethania het graf van den vriend van Xpi, na
melijk Lnzeri, l huis zijner wooning, alsook dat
van Martha en Maria Magdalena. Daarenboven
alle H. plaatsen zoowel in als buiten de voor
schreven H. Stad Jeruzalem, die van de Pel
grims devotelijk jaarlijks worden bezocht ende
uw hebbende verdient.
Menigvuldige verdiensten hebben wij (aan)
den voorschrevc Zimeon Pietersz. in ware ge-
fuigenisse zijner devotie en de pelgrimnatie
oolmoediglijk gedaan, deze bekrachtigd, be
vestigd, ende met onze grootste zegel en ook
onze eigen name cn handschrift sterk ende
authentiek willen maken in Jaruzalem, in het
klooster St. Salvatoris jhr. O.jhr. j: Xpi 1614,
den 7. Juni Maandag.
Fr. Angelus qui supra Mana Prop.
In het zegel hier onder dezen bovenbedoel
den brief ziet men de apostelen de voeten wos-
schen en boven den geopenden Hemel, met
Heiligen daarin.
Of men nu Christen of Jood was, indien men
de stad Jeruzalem wilde bezichtigen, moest men
een hooge schatting betalen. Ook is het niet
geoorloofd voor de eerste maal de stad binnen te
17
