14
IMOOFRD HOIIf\l CD ANNO 1SBS
IN HET "HANDBOEK DER AARDRIJKS
KUNDE" UITGEGEVEN DOOR DE MAAT
SCHAPPIJ TOT NUT VAN HET ALGEMEEN
IN 1868 LAZEN WE DE NAVOLGENDE
WETENSWAARDIGHEDEN OVER NOORD
HOLLAND IN DIE TIJD:
"NOORDHOLLAND. Deze provincie
vormt in haar noordelijk gedeelte
(het oude West—Frieslandeen
laag schiereiland tusschen de
Noord— en Zuiderzee, en bevat
onderscheidene drooggemaakte me
ren. Zij is langs de Noordzee,
behalve over een kleinen afstand
bij Petten, door duinen, langs de
Zuiderzee door dijken tegen de
woede der golven beveiligd. De
landbouw levert er vooral aard
appelen, rogge, haver en gerst,
maar ongeveer de halve oppervlak
te, welke op bijna 50 ml2 524,000
inw. draagt, is met weide— en
hooilanden bedekt. De Noordhol—
landsche kaas heeft eene Europe-
sche vermaardheid; geen wonder,
dat er ongeveer 150,000 stuks
rundvee gevonden worden. Langs de
duinstreek en in het Gooiland,
aan de zuidkust der Zuiderzee,
vindt men eenige bosschen, waar
het niet ontbreekt aan wild.
DE ARRONDISSEMENTEN ZIJN:
a. AMSTERDAM. De stad van dien
naam, de voornaamste koopstad van
Nederland en de hoofdstad des
Rijks, is op een moerassigen bo
dem aan de Amstel en het IJ ge
legen met ruim 250,000 inw. Zij
beslaat eene oppervlakte van
760 1/2 bunders en is in de ge
daante eener halve maan, met de
bolle zijde landwaarts, op inge
heide palen gebouwd. Hare aan
zienlijke grachten, allengs bin
nen de stad getrokkene buiten
grachten, vormen in verband met
de Amstel en met eenige dwars—
grachten niet minder dan 90
eilanden, die door ongeveer 300
bruggen, daar sluizen genaamd,
verbonden zijn. Onder deze is de
Amstel-sluis of de Hooge sluis,
die op 32 bogen rust, de merk
waardigste. Tot de belangrijke
gebouwen behooren er, behalve de
Oude en Nieuwe Kerk, het Trippen
huis, het museum van Fodor, het
Oude Mannenhuis met het museum
van van der Hoop, de Sociëteit
Arti et Amicitiae, allen met
fraaije schilderijen van oude en
nieuwe meesters, voorts het
gebouw Felix Meritis, de Beurs,
en vooral het Koninlijk Paleis,
oorspronkelijk voor stadhuis ge
bouwd en van marmer en Bentheimer
steen opgetrokken, - eindelijk
het Paleis voor Volksvlijt met
een ruimen tuin nabij het prach
tige Amstelhötel, het Parkgebouw
en de dierentuin Natura artis
magistra. Behalve het Athenaeum
zijn er de godgeleerde kweekscho
len der Lutherschen, Doopsgezin
den en Remonstranten gevestigd.
Er is eene Handelsschool, eene
Teeken—Academie en een aantal in—
rigtingen voor hooger, middelbaar
en lager onderwijs. De fraaije
dokken en de marinewerf verdienen
vermelding. Er zijn beroemde
diamantslijperijen, vele suikei
raffinaderijen, voorts tabak- en
cigaren-fabrieken, aanzienlijke
ijzer—fabrieken, onderscheidene
brandewijnstokerijen, enz. Koffij
suiker, tin, maar vooral zilver
vindt er de grootste markt. Ver
der liggen hier: Nieuwer—Amstel
met 6000 inw.Weesp met 3000
inw. Naarden met 2200 inw.
Hilversum met 6000 inw. en met
vele tapijtfabrieken, enz.
b. ALKMAAR. De stad van dien
naam, met ruim 10,000 inw.aan
het Noordhollandsche kanaal gele
gen, is de hoofdmarkt van den
Noordhollandschen kaashandel.
Verder liggen hier: Schagen met
2000 inw. Zijpe met 5000 inw.
de Helder en het Nieuwediep met
15,000 inw.met eene groote,
veilige haven, sterke vestingwei
ken en marinewerven, enz. Hier—
