Het Zeeveld te Noord-Bakkum
Het vierde Jaarboekje van Oud-Castricum werd op een aantrek
kelijke wijze versierd met een goedgekozen overzichts-foto van
de hofstede Zeeveld. 11 Wanneer er één van de Castricumse
duin-boerderijen voor vermelding en afbeelding in aanmerking
kwam, moest zonder twijfel zij dat zijn, al was het alleen al we
gens haar merkwaardige geschiedenis.
-As - -
r.ïe&iibmmTm. -VS??*#*
Afbeelding 1
Zeeveld toen het nog bewoond was.
Zeeveld is namelijk al van vrij vroege herkomst en de aldus ge
heten woning met omvangrijke bijbehorende gronden bevond
zich voorheen op het tamelijk vlakke terrein bewesten de Here-
weg en langs de oostelijke lage duin- of nollenrand enerzijds
met het Noord-zeestrand aan de westkant anderzijds. De uit
erste grenslijnen langs dat vak werden ten noorden en zuiden
respectievelijk bepaald door de daar zich uitstrekkende bannen
(naderhand de gemeenten) van Egmond (-Binnen) en van Castri-
cum, in totaliteit uitmakende Bakkum's territoir.
Verschillende oude kaarten noemden dit zozeer uitgestrekte ter
rein al met name: "het Zee Veldt" staat op een anonym exem
plaar betreffende het duin-gebied tussen Wijk aan Zee en Eg-
mond uit de eerste helft der XVlIe eeuw, aanwezig in de Leidse
collectie Bodel Nijenhuis (Universitseits-Bibliotheek). Ook komt
het voor op een MS.-kaart van de landmeter Gerardus Theodori
Langedijck van 1614. Op Dou's eerste afdrukken der kaart van
de Uitwaterende Sluizen (ca. 1680) wordt gelezen "het Zee Veldt
en "t Zee Velt" wordt aangehaald op de bijbehorende kaart van
M. Brouerius van Nidek's "Het Zegepralent Kenmerlant", terwijl
er zo meer voorbeelden kunnen worden opgesomd.
Aardrijkskundige namen
Aardrijkskundige Namen komen in het onderwerpelijke gebied
maar in een gering aantal voor. Langs en over de zuidgrens
strekt zich hier een grotendeels vervallen of verwaarloosd pad
uit, dat de Wiskweg werd genoemd en waar dit wegje uitliep
naar het zeestrand verrezen eens de palen ener dreigende galg
op de plek, welke ongetwijfeld al sedert eeuwen gediend heeft
om aan de te Bakkum gewezen criminele vonnissen executie te
kunnen verlenen. Bakkum namelijk, als zelfstandig baljuw
schap, vormde een hooggerecht, hetgeen de omstandigheid
Afbeelding 2
Ligging van Zeeveld volgens het kadastrale plan uit 1823.
meebracht dat men daar terzake van kapitale- of halsmisdrijven
gestraft kon worden "met den koorde, met den zwaarde" of nog
op andere manieren... Aan deze plaats herinneren dan ook de
namen "Het Galg Veld" en "Het Halve Galg Veld", dat ter plaatse
oostelijk tegen de rand der (westelijke) hoge zee-duinen opligt.
Naar het oosten tot aan de Hereweg bevinden zich daar, ingevat
tussen een viertal groepen binnenduinen of nollen, te beginnen
uit het zuiden de "Verlaten Kroft", ook geheten "Cnor Kroften",
het eigenlijke Zeeveld met de woning en de drie Vogelwaters,
het Groot Vogelwater, Klein Vogelwater en het Achter Vogelwa
ter, waarvan het eerste en tweede voor een gedeelte elk en het
derde geheel op Egmonds rechtsgebied zich uitstrekt. Dan is er
tenslotte het "Baccummer Bos", dat voorheen in hoofdzaak was
beplant met "eist" en zo hier en daar was tenslotte tussen de
terreins-verheffingen in nog een mager stuk weiland te vinden.
En eindelijk bevatten de aldus afgebakende duinvalleien sedert
mensen heugenis een nauwelijks iets betekenend afwaterings
systeem in de vorm van een goot, die in vroegere eeuwen een
uitmonding bezat op de Hoepbeek en vervolgens op de Bak-
kummer Schulpvaart.2
De 62-jarige notaris te Alkmaar, Adriaan Jacobsz. Capelman van
Hodenpijl, die tevoren als schout had gediend te Egmond aan
Zee, getuigde op 12 december 1611 voor zijn ambtgenoot ter
plaatse H.J. van der Lijn, dat hij, eer de Spaanse oorlog uitgebro
ken was "meest gewoond" had te Baccum, waar hij nooit enige
afwatering gekend had uit het duingebied tussen zee en Here
weg "verder ofte anders dan alleen een cleyn greppeltgen (loo-
pende van de Oosterse croft vant Zeevelt) daar wyle Vredrick
Mieusz op plachte te woonen, tot de Roodewech toe ende soe
voort tot op de voorsz heere wech, beneffens door Jan Osse-
mans beeck oostwaerts op.' 21
Eeuwen geleden dus was de wijze van afwatering uit de "Wil
dernis van Holland" dus wel zeer beperkt.
Eigenlijk de enige plaats, die in de oude tijden in dit uitgestrekte
duinterrein voor bewoning in aanmerking kwam was hier het
Zeeveld waarin het woonhuis van de huurder of duinmeier wel
licht als enige huis van belang altijd de kern heeft gevormd.
23
