gemeente als toen ook Heemskerk was (ca. 1300 inwoners)
levert het stipt naleven van de vele wetten vaak ernstige
conflicten op. In het eerste jaar van zijn ambtsvervulling
schrijft Zaalberg dat hij zeer veel te strijden heeft tegen de
opvatting van de "eigenzinnige, onverzettelijke, stijve en
baatzuchtige gemeentenaren, wier antwoord is: "We zijn het
altijd zoo gewend geweest".
Ook hier zet hij krachtig door met het in het leven roepen van
de vereiste verordeningen; hierbij komt het nog al eens tot
onaangenaamheden, die aanleiding vormen van klachten door
enkele ingezetenen bij de Commissaris van de Koning.
Binnen het eerste jaar worden maar liefst acht keer klachten
tegen hem geuit. De oppositie tegen hem is algemeen. Zaalberg
gaat echter voor niemand opzij, niet voor de gewone man, noch
voor de kasteelheren. Geleidelijk aan echter gaat men Zaalberg
waarderen om zijn grote inzet voor de belangen van de
gemeente. Vooral op het gebied van de wegen heeft hij veel
vooruitgang geboekt. Met algemene stemmen wordt hij
daarom in 1878 ook voorgedragen voor zijn herbenoeming.
Tijdgenoten hebben hem de baanbreker genoemd van alles wat
Heemskerk tot heil en welvaart heeft gestrekt en de toenmalige
pastoor zei in 1879 van hem "dat hij nog lang roemrijk
genoemd worde".
Beijerlust
Hermanus Zaalberg woont in Beijerlust, een mooie hofstede
aan de Hoflanderweg te Heemskerk. In augustus 1868 heeft hij
deze buitenplaats gekocht van de erven Deutz van Assendelft.
Hij heeft hier de gemeentesecretarie van Heemskerk onder
gebracht. Wegens te eenzaam verblijf (de kastelen Marquette
en Assumburg waren reeds geruime tijd niet bewoond) vraagt
hij in 1875 aan de Commissaris van de Koning toestemming om
voortaan in Beverwijk te mogen wonen.
Na toestemming laat hij de buitenplaats in 1876 slopen en laat
een nieuw dubbel herenhuis "Beijerlust" bouwen aan de
Velserweg te Beverwijk. Dit pand staat hier nog en kijkt uit op
het stationsplein te Beverwijk; de naam Beijerlust prijkt nog op
de voorgevel - het is nu een beschermd monument.
Op 18 april 1884 overlijdt op bijna 72-jarige leeftijd Hermanus
Zaalberg in zijn woonplaats Beverwijk. Tot zijn onverwachte
overlijden blijft hij burgemeester van Heemskerk; hij laat bij
zijn overlijden 7 dochters na. Hier volgen nog enkele
familiegegevens.
Genealogie
Hermanus Zaalberg, geboren te Leiden op 17 mei 1812, overle
den te Beverwijk op 18 april 1884, zoon van Johannes Cornelis
Zaalberg en Maria Brouwer. Hij trouwt te Leiden op 20 mei 1835
met Elisabeth Hendrica Kiewit, geboren te Leiden op 7 maart
1811, overleden te Beverwijk op 13 juli 1886, dochter van Johan
nes Hendrik Kiewit en Elsje Altenhove.
Kinderen uit hun huwelijk:
Elsje Zaalberg, geb. te Leiden op 11 aug. 1837, gehuwd aldaar
op 18 dec. 1861 met Albertus Samuel Carpentier Alting, predi
kant.
Maria Zaalberg, geb. te Leiden op 5 juni 1840, overleden te Be
verwijk op 30 dec. 1917, gehuwd te Deventer op 31 aug. 1860 met
Hendrik Vervoort, koopman.
Hendrina Hermina Zaalberg, geb. te Leiden op 1 april 1842, on
gehuwd te Beverwijk overleden op 27 nov. 1915.
Carolina Maria Elisabeth Zaalberg, geb. te Leiden op 2 jan. 1844,
gehuwd aldaar op 26 sept. 1866 met Doctor Louis Charles Le-
voir, hoogleraar aan de Polytechn. School te Delft nu T.H.).
Hermanus Zaalberg, geb. te Leiden op 18 dec. 1845 en overle
den op 1 okt. 1846.
Elisabeth Henrica Zaalberg, geb. te Leiden op 15 juni 1847, on
gehuwd te Beverwijk overleden op 9 juli 1910.
Gerardina Wilhelmina Zaalberg, geb. te Leiden op 24 febr. 1849,
gehuwd te Heemskerk op 20 febr. 1873 met Meindert Bokma de
Boer, wijnhandelaar.
Susanna Jacoba Zaalberg, geb. te Leiden op 9 sept. 1854, onge
huwd te Beverwijk overleden op 31 maart 1945.
Slotwoord
Hermanus Zaalberg heeft als burgemeester van Castricum de
kortste ambtstermijn gekend. Als oorspronkelijk fabrikant en
stedeling is hij voor het dorpse Castricum een buitenstaander,
dat nog wordt versterkt door het feit dat hij in Heemskerk
woont. Zaalberg heeft zich met veel voortvarendheid gestort op
de volgens hem hier heersende wantoestanden in de gemeente
lijke administratie.
Hoge eisen stelt hij aan de stipte naleving van de wetten en
verordeningen. Dit brengt hem weldra in conflict met de kleine
Castricumse gemeenschap, die het niet zo streng gewend is.
Hoewel Zaalberg het zeer goed bedoelt, een integer mens is en
zich inzet voor het welzijn van de ingezetenen leidt zijn
scherpslijperij tot zoveel weerstanden, dat een onenigheid rond
de afsluiting van het stationsterrein reeds voldoende is voor de
gemeenteraad om zonder uitzondering hun ontslag te nemen en
daarmee Zaalberg tot aftreden te dwingen. Dit een voor die tijd
unieke gebeurtenis mogen we zeker ook achteraf betreuren.
Hermanus Zaalberg was een krachtige persoonlijkheid die in
dezelfde periode als burgemeester van Heemskerk ook in het
begin veel oppositie tegen zich heeft gehad, maar door zijn
grote inzet zich zeer verdienstelijk voor de gemeente heeft
gemaakt en tenslotte vele vrienden kende en algemeen werd
gewaardeerd.
S.P.A. Zuurbier
Bronnen
- Raadsnotulen, correspondentie gemeente Castricum periode
1868-1869, aanwezig in het streekarchief te Alkmaar.
- Doop en trouwregisters, bevolkingsregisters en burgelijke
stand van Leiden, aanwezig in het gemeentearchief Leiden.
- Archief van het Huiszittenhuis - gem. archief Leiden.
- Leidse wevers onder Gaslicht, Leiden, juli 1952. Boek uitge
geven in opdracht van de N.V. Koninklijke Nederlandse
Fabriek van Wollen Dekens v/h J.C. Zaalberg en Zoon -
door Mr. A.J. Backer.
- Het Leidsche Initiatief tot beperking van Kinderarbeid in
Fabrieken, Leidsch Jaarboekje, 1939.
- Kinderarbeid in Nederland, 1500-1874 door J.C. Vleggert,
Assen 1964.
- Thorbecke en het Leidsche huiszittenhuis, Leidsch Jaarboek
je, 1932-33.
- Handschrift van H. van Benthem betreffende Heemskerk.
- Gegevens van J. Schoen en G.J. van Wijk te Heemskerk.
26
