Correspondentie van Dirck Rembrantsz van Nierop (1620-1682)
-11-
door Jan Smit
Dirck Rembrantsz is zijn leven lang poorter van de Stede Niedorp gebleven. Wel
reisde hij veelvuldig naar Alkmaar, Hoorn en Haarlem. Ook naar de steden Den
Haag (Huygens) en Amsterdam, waar hij ook zijn drukkers en uitgevers van zijn
werken bezocht. Met burgemeester Witsen wisselde hij veelvuldig informatie uit
via briefwisseling, maar hij heeft Nicolaes Witsen ook wel persoonlijk ontmoet,
thuis in Amsterdam.
Vanuit Nieuwe Niedorp stond Dirk Rembrantsz met mensen uit heel Europa, ja
zelfs uit Oost-Indië in briefwisseling. Hij correspondeerde met iedereen, arm of rijk
en jong of oud, het maakte hem niet veel uit. Soms is er enige irritatie merkbaar in
zijn brieven, als b.v. een jonge piloot (stuurman) zijn gedegen uitleg maar niet wil
snappen en er opnieuw een zeurderig epistel op z'n deurmat valt.
Tot nu toe is er nog weinig onderzoek gedaan naar de correspondentie van Dirck
Rembrantsz van Nierop. In 1996 verscheen van de hand van R. Vermij, in het
tijdschrift L.I.A.S: 'Correspondence of Dirk Rembrandtszoon van Nierop (1610-
1682)'. Het is een samenvatting van brieven, die in de 18e eeuw al eens zijn
gepubliceerd in het tijdschrift 'Maandelykse mathematische Liefhebberij', een
periodiek, dat maandelijks verscheen en werd verzorgd door de schoolmeester
Jacob Oostwoud uit Zaandam. Het blad kwam uit in de periode 1754-1769. De
collectie brieven van en aan Dirck Rembrantsz van Nierop, die in de 'Maandelykse
mathematische Liefhebberij' werden gepubliceerd, telde 68 stuks.
Maar vier van deze brieven waren niet van Dirck Rembrantsz van Nierop of aan
hem gericht, maar waren van Jan Albertsz van Dam die een leerling van Dirck
Rembrantsz was geweest. Hoe deze brieven uiteindelijk in de 'Maandelykse
mathematische Liefhebberij' zijn terechtgekomen is niet geheel duidelijk, maar R.
Vermij meent (zie Correspondence of Dirck Rembrantsz van Nierop), in L.I.A.S.
23, 1996), dat na het overlijden van Dirck Rembrantsz in 1682 de inventaris van
zijn studeerkamer: boeken, geschriften, instrumenten etc., naar zijn neef Pieter ging.
In de 'Maandelykse mathematische Liefhebberij' staat ook dat de brieven
bijeengebracht waren door Pieter Rembrantsz van Nierop en vervolgens verzameld
en gepubliceerd in de 'Maandelykse mathematische Liefhebberij', door Govert
Maartensz Oostwoud, een mathematicus uit Hem. Govert Maartensz moet wel de
vader geweest zijn van Jacob Oostwoud uit Zaandam (Honig noemt deze Jacob n.l.
Maarten Govertsz).
Voor de gewone man vergt het wel enige inspanning om het artikel van Vermij
onder ogen te krijgen, want het tijdschrift L.I.A.S. is bijna alleen in archief- en
universiteitsbibliotheken te vinden. Bovendien is alleen een Engelse versie van het
brievenverhaal van Vermij voorhanden.
De originele brieven van Dirck Rembrantsz van Nierop, welke na zijn dood in
handen van Pieter kwamen, zijn nog steeds spoorloos. Misschien, zoekgeraakt in
één van onze universiteitsarchieven, komen deze brieven en manuscripten nog eens
boven water, dat zou mooi zijn.
Historisch Niedorp, informatieblad 2010 nr. 2