Misschien bent u hem wel eens ergens tegengekomen. De tekening van de ker
mis in Egmond aan Zee uit 1857. Hieronder het verhaal achter deze afbeelding.
Albert van der Zeijden
KERMIS IN EGMOND AAN ZEE IN 1857
In 1857 verscheen een prachtig uitgevoerd boekwerk met ingekleurde tekenin
gen over Nederlandsche kleederdragten en zeden en gebruiken (Amsterdam
1857). In het deel over zeden en gebruiken is een prent opgenomen over
kermis in Egmond aan Zee. Hoe vierde men in die tijd kermis in Egmond?
Boekwerken, zoals deze over Nederlandsche kleederdragtenwaren popu
lair vanaf het einde van de achttiende eeuw.' Het paste in een toegenomen
belangstelling voor zeden en gewoonten. Deze grote boeken in folio for
maat waren niet goedkoop. Kleurendruk kende men nog niet, dus alle
litho's van de hele oplaag moesten stuk voor stuk, exemplaar voor exem
plaar, worden ingekleurd. De litho's, die aanvankelijk los werden uitgege
ven. kostten per stuk 4 gulden (een formaat groter dan folio was 5 gulden)
en gekleurd als aquarel 10 gulden. In 1857 werd de hele serie in gebonden
vorm uitgegeven door de Firma Buffa Zonen in Amsterdam, gebonden
kostte het boek 56 gulden, het formaat groter dan folioformaat 70 en inge
kleurd als aquarellen 140 gulden.
Op de titelpagina staan V. Bing en Braet von Ueberfeldt vermeld als de
tekenaars van de prenten. De inleiders van de fotomechanische heruitgave
van 1978, openluchtmuseummedewerkers J. Duyvetter en W.F. Renaud,
hebben de achtergrond van deze beide Amsterdamse kunstschilders onder
zocht.2 Mijn kennis over Bing Braet is volledig gebaseerd op hun nuttige
onderzoek. Valentijn Bing (1812-1895) is geboren te Amsterdam en volgde
net als Jan Braet von Ueberfeldt (1807-1894) zijn opleiding aan de
Rijksacademie voor beeldende kunsten te Amsterdam bij de bekende histo
rieschilder J.A. Kruseman. De voorouders van Braet von Überfeldt waren,
zoals zijn naam al doet vermoeden, van Duitse afkomst. Zelf was hij gebo
ren in Langerak, in de provincie Utrecht.
De opdracht om Nederlandse gewoonten en gebruiken in kaart te brengen
was afkomstig van de Amsterdamse kunsthandel Frans Buffa Zonen, die
gevestigd was aan de Kalverstraat, op de hoek van de Gapersteeg. Het was
zeker niet het eerste klederdrachtboek dat verscheen. Heel bekend was een
Geestgronden, 15 (2008), nr. 1
3
