Albert van der Zeijden (1957) is historicus en werkzaam bij het Nederlands
Centrum voor Volkscultuur in Utrecht. Sinds zijn vroegste jeugd komt hij met
zijn ouders als badgast in Egmond aan Zee. Lange tijd logeerden zij bij 'tante'
Jans Hopman-Genet in de Jacob Glasstraat. Dit jaar promoveerde hij aan de
Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Katholieke identiteit en histo
risch bewustzijn. W.J.F. Nuyens 1823-1894) en zijn 'nationale' geschiedschrij
ving (Hilversum 2002). Voor Geestgronden onderzocht hij de relatie tussen kin
derboekenschrijver C. Joh. Kieviet en Egmond aan Zee. (Red.)
A. van der Zeijden
KIEVIET EN EGMOND
C. Joh. Kieviet (1858-1931) is één van Nederlands bekendste kinderboe
kenschrijvers. Wie kent niet de avonturen van t is een bijzonder kind. dat
is ie' Dik Trom? Maar dorpsonderwijzer Kieviet schreef veel meer: bijna
vijftig jeugdromans en verhalenbundels. Een drietal van deze boeken speelt
in en rond Egmond. Wat voor beeld wordt in deze boeken van Egmond en
zijn bewoners geschetst? En wat was eigenlijk Kieviets persoonlijke band
met de badplaats?
Echte jongens
In zijn tijd was dorpsonderwijzer Kieviet heel vernieuwend. Rond 1900
was hij één van de eerste schrijvers die afstand namen van de moraliseren
de toon die de kinderboeken in de negentiende eeuw zo kenmerkte. In
plaats van stichtelijke verhaaltjes, waarin kinderen het voorbeeld van een
godsvruchtige brave Hendrik kregen voorgeschoteld, schreef Kieviet ver
halen over kinderen van vlees en bloed. Kinderen die kattenkwaad uithaal
den en die overduidelijk plezier hadden in wat ze deden. De toon was licht
voetig en heel veel kinderen tot ver in de twintigste eeuw konden zich dan
ook identificeren met Kieviets boeken.
Kieviet was populair. Veel van zijn boeken werden uitgegeven bij uitgeverij
Kluitman in Alkmaar. De boeken, die vaak geïllustreerd waren door be
roemde tekenaars als Johan Braakensiek, haalden hoge oplagen en beleef
den vele drukken. Uit het leven van Dik Trom. dat oorspronkelijk verscheen
in 1891, beleefde bijvoorbeeld, tot in onze tijd toe, bijna honderd drukken.
Kieviet, die dorpsonderwijzer was in het aan de IJsselmeerdijk gelegen
Geestgronden, 9 (2002), nr. 4
107
