In Ledenbulletin 21 (juni 1997) van het Historisch Genootschap Midden-
Kennemerland en Museum Kennemerland troffen wij een artikel aan van J. van
Venetien te Santpoort, dat ook voor onze lezers interessant kan zijn. De auteur
was zo vriendelijk ons toestemming te geven, het te publiceren. Wij hebben de
tekst enigszins bekort, waai- het gegevens betreft over de familie van J. Rollerus
en over de inval in Noord-Holland, waarover we publiceerden in Geestgronden
1996, jrg. 3, nr. 3/4. Anderzijds bevat onderstaand artikel aanvullingen met
betrekking tot de militaire aspecten. We wijzen ook nog op W.J. van den Berg,
Historisch kadaster van Egmond aan Zee, 1619-1838 (2 dln, Utrecht 1988) voor
gedetailleerdere gegevens over de dorpsbebouwing en de kustafslag. (Red.)
J. van Venetien
EEN BEVERWIJKSE LANDMETER EN EEN KAART VAN EGMOND
AAN ZEE, DIE OM MEER DAN ÉÉN REDEN BELANGWEKKEND IS
De dreiging van de zee en het 'wonder-werck' van Torek
Na elke zware storm herinneren de media ons eraan dat de duinkust van
Noord-Holland tamelijk kwetsbaar is. Bij herhaling worden dan Texel.
Bergen aan Zee, maar ook wel Egmond aan Zee genoemd als plaatsen waar
weer flinke stukken duin zijn weggeslagen. Wij realiseren ons vaak niet dat
dit proces intussen al eeuwen aan de gang is.
In de collectie van Museum Kennemerland in Beverwijk is kort geleden
een kaartblad van Egmond aan Zee uit 1719 opgenomen, dat in dit verband
veelzeggend is. Het fraaie en zeldzame blad, dat uitgevoerd is in kopergra
vure en met de hand is ingekleurd, laat op niet mis te verstane wijze zien
hoezeer Egmond aan Zee in de 17de en 18de eeuw bedreigd werd (afb.1).
Natuurlijk heeft men ook toen wel pogingen in het werk gesteld om de zee
in bedwang te houden. In 1718 pakten de autoriteiten op instigatie van een
particuliere ondernemer het probleem bij Egmond grootscheeps aan.
Blijkbaar heeft de eerste Amsterdamse uitgever van de kaart winst geroken
toen hij van de plannen en werkzaamheden hoorde. Hij verwachtte er bij
het publiek veel belangstelling voor. Een vergelijking dringt zich op met de
drukkers die prenten van aangespoelde walvissen maakten en die als een
soort nieuwsbrief te koop aanboden, zelfs op het strand waar de walvis hor
den belangstellenden trok.
Als blikvanger kreeg de hoofdkaart van het blad van Egmond een wijdlopi
ge titel mee, die ook meteen duidelijk maakt waar het allemaal om ging en
Geestgronden, 5 <1998), nr. 2
31
