Zijn verdiensten lagen echter niet zozeer op het politieke en diplomatieke
vlak. En je zou kunnen zeggen, dat politieke naïviteit hem uiteindelijk let
terlijk en figuurlijk het hoofd heeft gekost. Voor het graafschap Egmond is
hij van betekenis geweest door de drooglegging van het Egmondermeer in
de jaren 1564-1565.
Lamoraal, graaf van Egmont, gewezen vertrouweling van Philips II werd
op 9 september 1567 in opdracht van diezelfde Philips II door Alva gear
resteerd. Hij werd gevangen gezet in het Gravensteen in Gent, nota bene
het kasteel waarvan hij slotvoogd was. Negen maanden zat hij daar gevan
gen.
Op 3 juni werd hij van Gent naar Brussel overgebracht waar hij op de 4de
juni aankwam. Tegen middernacht werd hem het vonnis voorgelezen. In
deze laatste nacht van zijn leven schreef hij twee brieven: een aan zijn
vrouw Sabina en een aan zijn vorst, Philips II.
Pinksterzaterdag 5 juni 1568 werd hij ten aanschouwen van een grote
menigte onthoofd. De Spaanse edelman Carnero was een van de vele getui
gen van de terechtstelling.
Wij volgen zijn relaas. Toen de klok elf geslagen had. kwam de graaf van
Egmont naar buiten, vergezeld van zijn biechtvader en vele andere heren.
Zeer ernstig en ingetogen liep hij het plat van het schavot rond, knielde
daarna neer op een kussen van fluweel en deed een kort gebed. Vervolgens
legde hij zijn mantel af, deed zijn tabberd uit, trok een linnen slaapmuts
over zijn ogen en met de handen op de borst gevouwen, sprak hij: "In
manus tuas Domine commendo spiritum meum" (In uw handen Heer, beveel
ik mijn geest).
Intussen was de beul, die zich tot dan toe eerbiedig op de achtergrond had
gehouden tevoorschijn gekomen. Deze hieuw hem met één slag het hoofd
af.
Hierna volgde de terechtstelling van de graaf van Hoorne.
Lamoraals terechtstelling wekte in heel West-Europa veel opschudding.
Volgens het rapport van de toenmalige Spaanse Ambassadeur heerste er
vreugde te Rome, evenals te Madrid. Duitsland. Frankrijk, Engeland en
Ridders van het Gulden Vlies uitten hun ontsteltenis.
76
Geestgronden, 4 (1997), nr. 3/4
