De Bernhard kreeg zijn informatie van naburige radarsta
tions. De mast was een staaltje hightech; hij verstuurde
faxboodschappen via radiosignalen. Hiermee kregen nacht
jagers nauwkeurig informatie over aantal, positie en koers
van vijandelijke bommenwerpers. Er liggen nog enkele
bunkers. Vijf hiervan zijn in gebruik bij het Spiritueel
Centrum Heel en Al.
Een aparte plaats neemt nog het voormalige Bio-Vakantie-
oord op het Russenduin te Bergen aan Zee in. De Flugwache,
een soort uitkijkdienst voor vliegtuigen, trok in de toren
van Bio-Vakantieoord. De post kreeg de codenaam Klap-
perstorch. De toren werd eerst opgehoogd met een houten
opbouw die begin 1943 vervangen werd door een gemetselde
opbouw. De aanwezigheid van Funkhorch Truppen in het
latere deel van de oorlog doet vermoeden dat de toren benut
is om geallieerd radioverkeer af te luisteren of te storen.
Ten slotte
Hoeveel bunkers er nu nog in de duinen aanwezig zijn is
niet bekend. Wat overgebleven is, is weggewerkt onder het
zand. 33 bouwwerken worden gebruikt door het Noord
hollands Duinreservaat als overwinteringsplek voor vleer
muizen. Elk jaar houden boswachters een telling in deze
onderkomens, en deze winter bleken er 272 vleermuizen te
slapen. Opnieuw een toename ten opzichte van het voor
gaande jaar. Toen waren er 254 exemplaren geteld. Naast
onderdak aan vleermuizen en vogels vormen de bunkerres-
ten ook een goede leefomgeving voor verschillende planten,
zoals mossen. Een aantal ruïnes heeft daarmee 66 jaar na de
oorlog een nieuwe, vreedzame bestemming gevonden.
Over de auteurs
Hans Nauta is docent marketing aan de Hogeschool in
Alkmaar. Sinds vijfentwintig jaar doet hij onderzoek naar
de luchtoorlog boven Noord-Holland tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Hij publiceert hier regelmatig over.
Jeroen de Jong is historicus en theoloog. Hij werkt als
aalmoezenier bij de Koninklijke Marine. Militaire geschie
denis en in het bijzonder bunkers hebben sinds vele jaren zijn
interesse. Sinds 2009 geeft hij rondleidingen over de Atlantik-
wall en de luchtoorlog in Bergen.
Een Bernhard-navigatiestation
in Frankrijk. Dit type stond ook
bij Schoorl (foto: US Air Force
Photos).
Bronnen:
- P. Hinchliffe, The other battle. Luftwaffe night aces versus Bomber
Command. Shrewsbury 1996.
- A.A. Jansen, Wespennest Leeuwarden dl. 1-2-3.
Baarn 1977-1977-1979.
- R. Rolf en H. Sakkers, Duitse Bunkers in Nederland.
Middelburg 2005.
- Archief Gemeentewerken Bergen 1902-1992.
- Bunkerdossier afdeling Cultuurhistorie, Gemeente Bergen.
- Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Defensie:
2e Geniecommandement Bureau Registratie Verdedigingswerken
(Bunkerarchief), toegangsnummer 2.13.167.
- The National Archives, Londen, diverse RAF-documenten.
- www.atlantikwall.pauldijkstra.nl
- www.deutschesatlantikwallarchiv.de
- www.forten.info
- www.fortendenhelder.nl
- www.gyges.dk
