i
bekleed met baksteen om hem op een woonhuis te laten
lijken. Hij is nog steeds in gebruik bij particulieren als
opslagruimte.
Nabij restaurant Duinvermaak lag in de duinen een com
plex van ca. 40 lichte bunkers, bestemd voor de huisvesting
van een batterij veldartillerie; vier kanonnen met munitie en
manschappen. Vanaf januari 1944 was hier de vijfde batterij
gestationeerd van de 347e Infanterie Divisie (5/347). Ook
deze kanonnen konden rondom vuren.
Bij De Franschman was een groepje van ca. 25 bunkers
gebouwd. Op dit punt is een kruising van drie belangrijke
wegen; de weg van Bergen Binnen naar Egmond aan den
Hoef heeft naar het westen een aftakking naar Bergen aan
Zee. Op de plaats van de rotonde heeft een borstwering met
een stuk veldgeschut gestaan. Dit geschut kon rondom vuren.
De meeste van deze bunkers zijn gesloopt. Er ligt nog een
stuk tankmuur van ca. 400 meter.
Halverwege Bergen aan Zee lag een steunpunt aan de Zeeweg
ten zuiden van Bio-Vakantieoord. Hier stonden ca. 30 lichte,
gemetselde bouwwerken.
Langs het strand naar het noorden lag nabij strandpaal 31 een
kustbatterij van de Kriegsmarine, 10/MAA607. Vier kanon
nen waren ondergebracht in zware bunkers. Deze konden
alleen naar zee vuren. Het kaliber was 12 cm. Zij waren
afkomstig uit de magazijnen van de Koninklijke Marine en
dateerden uit 1900. Verder lagen hier ca. 20 zware bunkers.
Mede door de terugwijkende kustlijn zijn alle bouwwerken
opgeruimd. Ten noorden van strandpaal 31 lagen bij Fort-
blink en Hargen aan Zee ook steunpunten met veelal lichte
bouwwerken. Deze steunpunten zijn eveneens door de terug
wijkende kust voor een belangrijk deel verdwenen.
In het wandelbos ten oosten van 't Oude Hof, ca. 200 meter
ten westen van de Maesdammerlaan, was in maart 1945 een
lanceerbaan voor het Vl-projectiel gebouwd. Strikt genomen
hoort deze installatie niet bij de Atlantikwall. Maar omdat
het een bijzonder militair bouwwerk is, willen wij het hier
toch noemen. De VI was een vliegende bom, die van hier
naar Londen zou kunnen worden gelanceerd (zie Bergense
Kroniek (1994) nr.l). De fundamenten bij 't Oude Hof zijn
midden jaren negentig teruggevonden. Volgens diverse bron
nen zouden op het gebied van de gemeente Bergen nog enkele
lanceerbanen gebouwd zijn voor dit projectiel. Genoemde
plaatsen zijn: 't Woud, de Mosselenbuurt en het duingebied
ten westen van Schoorl. Hiervan hebben wij echter nog geen
sluitend bewijs gevonden. De lanceerbanen voor de VI in
deze omgeving waren niet bedoeld als operationele locaties,
zij dienden als Scheinstellungen om de aandacht af te leiden
van andere locaties in Nederland.
Luchtverdediging
Stützpunktgruppe Schoorl was in tegenstelling tot Verteidi-
gungshereich Den Helder en Festung IJmuiden niet zwaar
verdedigd met luchtdoelgeschut, Flak in Duitse terminologie,
een afkorting van Flieger Abwehr Kanone.
De Luftwaffe had enkele lichte Flakeenheden zoals de Leichte
Flak Abteilung 764 en 845 met 20 mm en 37 mm luchtdoel
geschut. De posities varieerden nogal, maar er waren vaste
opstellingen rondom vliegveld Bergen en posities bij Camper
duin en Bergen aan Zee. De Kriegsmarine had eigen luchtver
dediging bij de kustbatterij en. Ook deze bestond slechts uit
een paar lichte stukken van 20 mm Oerlikon luchtdoelkanon
nen en 12,7 mm zware mitrailleurs, alle voormalig Neder
lands materiaal. Ook al hadden deze lichte luchtdoelkanon
nen slechts een beperkt bereik, tegen laag vliegende toestellen
waren ze zeer effectief. Rondom het voormalige vliegveld zijn
vier Engelse en één Amerikaans toestel neergeschoten en aan
de kust werden in ieder geval zeven Engelse en twee Ameri
kaanse toestellen door deze eenheden naar beneden gehaald.
Dat het gebied bij Bergen minder zwaar verdedigd was door
Flak, was ook aan geallieerde zijde bekend. Zowel de bom-
menwerperstroom overdag als 's nachts liep dikwijls via
Bergen over de kust.
ir '""TCr^riini
De kustbatterij bij Bergen aan Zee na de zware storm van 1953 (foto: PWN, Bioemendaal).
