;)>f Dr.* Ki*J. Virru \hi> Hiij^J.\<rni\vsR»i^jN
^Vwjikmh i»oor Dr. ingkzati si.s wv da: iiiji
gevfld.*
Is geblekep Le
Wankel In he{ Veld,
Dr/Imuu en dap., i
j>frh(:idu\n Bergen
I )AojzvdslndendeJ,
I k 111 Kvcr >d*Jiuuu»f n
y^'-ri^s.s 13-Jt si - 1910^^
/N\ecstzYn l(
Ia a njm is I y\ rrtrrTKr n y Varr tiY)op; gcmccnl
Ln.lnl Ifcvtr roem enter, is acvn die Vrome lul
DilWapcn eersl^egeun \cvn ljcvrcn Cmcvef en Heer.4»
t> vi.s iurci:Si;k,st»:h van iu:rc;i:>
-l)IAW\t. VAN /AN 11 AKKJ. ANB l H\ WU.INti
Tegeltableau, aangeboden aan burgemeester Van Reenen ter gelegenheid van zijn 25-jarig ambtsjubileum in 1910, Het gedicht is ontleend aan de 17de-eeuwse beschrijving van
Neuhusius (collectie Het Sterkenhuis, foto: Frits David Zeiler).
vergezeld van het jaartal 1594. Boven de herenbank in diezelfde
kerk, vervaardigd voor Anthonis Studler van Zurck in het
midden van de 17de eeuw, is het in fijn snijwerk aangebracht.
Ook in de rechter bovenhoek van de kaart van Blaeu, getekend
door Joannes Dou, is het in volle glorie te vinden. Ook in de
18de eeuw duikt het in allerlei gedaanten op, bijvoorbeeld op
de hensbeker van de Bergermeer uit 1776, het 18de-eeuwse
brandijzer van het dorp (beide in Museum Het Sterkenhuis)
en in de, inmiddels verloren gegane, gevelsteen uit het oude
rechthuis, dat kort na 1770 is gebouwd. Ook op de bewaard
gebleven grenspalen uit dezelfde tijd is het, als hartschild van het
wapen van de heren van Nassau-Bergen, te vinden. Uit al deze
voorbeelden blijkt, dat het in die tijd inderdaad in brede kring als
'dorpswapen' werd beschouwd. Maar hoe oud zou die traditie
nu werkelijk kunnen zijn?
Volgens de overlevering is het wapen aan Bergen geschonken
door niemand minder dan de graaf van Holland in eigen per
soon. M.A.D. van Reenen-Völter schrijft daarover in de eerste
druk van De Heerlijkheid Bergen in Woord en Beeld (1903):
'Bergen schijnt eerlang eene plaats van eenige beteekenis
geweest te zijn en zijne inwoners dappere lieden, die hunne
Graven getrouw hielpen in den strijd tegen de Westfriezen,
wier invallen zich onophoudelijk herhaalden. Ter gedachtenis
aan de dapperheid, waarmede zij graaf Floris III bijgestaan
hadden in den strijd tegen deze vijanden, gaf hij hun omstreeks
1190 het wapen, dat Bergen heden ten dage nog voert: zes
zilveren merels op een veld van keel met een band van lazuur
(d.w.z. blauw). De kroniek van Bergen zegt hierover:
"De trouw en dapperheid van Bergen
Is gebleken te Winkel in het veld,
Daer zij al strijdende, toen haer geburen weken,
Meest zijn terneergeveld.
Daerom is haer de naem
Van trouw gemeent gebleven,
En, tot haer roem en eer,
Is aen die vrome lui
Dit wapen eerst gegeven
Van haren Graef en Heer.'"
