[T
mmss
Bronnen:
- Alkmaarsche Courant, 1928.
- Informatie over L. Schrier, verstrekt in 2003 door
H.M. Jansen-Schrier aan Karien Hilbers en Thomas Swinkels
(met dank voor de inzage).
- Notarieel archief, berustende onder notaris A. Res te Bergen.
- Noord-Hollands Archief, Archief Kamer van Koophandel/
Handelsregister Alkmaar, dossier nrs 6980 en 8327.
- Bergensche Bad-, Duin- en Boschbode, 1930,1931,1932.
- F.D. Zeiler, Bonda Co. Fotografen in Bergen.
Museum Het Sterkenhuis, Bergen 2007.
- F.D. Zeiler, Bergen door de ogen van Bonda.
Eerste Bergensche Boekhandel, Bergen 2010.
frouw Wilhelmina Romeny, pedicure te Bergen en zuster van
Joanna.
Laten we eerst even naar de Romeny's kijken. Het gaat om
Jan 1896) en zijn oudere zusters Joanna (*1893), Wilhelmina
(*1889) alsmede de nog niet genoemde Anna (*1885). Zij
werden allen geboren in Enschede en verhuisden later naar
Rotterdam. Anna schreef zich in bij de Kamer van Koophandel
in Alkmaar en opende op 1 mei 1924 een drogisterij in het pand
Breelaan 17 in Bergen, op de hoek van de Stationsstraat. Deze
bestond tot 1952 en is toen door haar opvolger voortgezet als
apotheek. Jan, Joanna en Wilhelmina werden op 17 maart 1926
in het bevolkingsregister ingeschreven op het adres Breelaan
17a, het achterhuis van het grote hoekpand. Wilhelmina is
zonder beroep; dat van Joanna is apothekersassistente en bij
Jan staat de vermelding... boekhandelaar! Voor dit vak was er
in Bergen ook toen al op twee plaatsen emplooi. De ene was de
bijna-buurman van de Romeny's, RJ. de Haan aan de Stations
straat nr. 3. De andere was Abram Bonda in wat toen, in 1926,
nog gewoon 'Berger Boekhandel' heette. Gezien de latere ont
wikkeling lijkt het ons niet onwaarschijnlijk, dat Jan Romeny
toen al bij Bonda in dienst is getreden. Na het vertrek van het
echtpaar Schrier was hij in ieder geval de meest aangewezen
persoon om het bedrijf voort te zetten. Blijkbaar naar tevreden
heid van de formele eigenaar. Op 1 november 1930 trad Wytze
Landstra uit en kwam de boekhandel op naam te staan van Jan
Romeny. Intussen was Joanna in 1929 overleden. Jan zette het
bedrijf samen met Wilhelmina voort, met wie hij begin 1930 al
op Oude Prinsweg 11 was komen wonen.
Vanaf het jaar 1930 werd er ook weer reclame gemaakt.
Nadat de zaak in de Badbode van 1928 en 1929 opvallend
afwezig was geweest, werden in de volgende jaren weer adver
tenties geplaatst. Daarbij werd nadrukkelijk gesproken van
'Eerste Bergensche Boekhandel', met als toevoeging: 'Kantoor-,
School-, Schrijfbehoeften, Fotoartikelen, ontwikkelen en
afdrukken, Leesbibliotheek.' Vrijwel hetzelfde assortiment
dus als de overleden Bonda had aangeboden. Vanaf 1932 werd
regelmatig geadverteerd met 'Eerste Bergensche Boekhandel
J. Romeny Daarmee was de naam van de gerenommeerde
zaak voorgoed gevestigd. Het predikaat gaf de opeenvolgende
eigenaren telkens weer inspiratie, en zo kon het eerste eeuw
feest in maart van dit jaar onder de glans ervan worden gevierd.
Plaquette ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Eerste Bergensche
Boekhandel, onthuld op 14 maart 2010 (foto: F.D. Zeiler).
Romeny's, die gingen inventariseren en toen mochten wij
nergens meer aankomen! Volgens mijn broer heeft hij de zaak
zelfs nog met een klein beetje winst verkocht.' Dat laatste klopt,
al ging het inderdaad maar om 675,-. Het eerste klopt niet,
althans niet helemaal. De Romeny's, Jan en zijn zusters Joanna
en Wilhelmina, waren gevolmachtigden van de eigenlijke koper
en zouden pas een paar jaar later eigenaar worden.
De 'Eerste' via... Utrecht
De eigenlijke koper was namelijk een Utrechtse ondernemer,
Wytze Landstra. Hij was uitgever, boekverkoper en kunst
handelaar. Zijn zaak was gevestigd in de Zadelstraat nr. 25, op
een steenworp afstand van de Dom; als firmanaam voerde hij
die van zijn voorganger, B. Brugsma Azn. Zelf woonde hij op
Maliesingel 52 aan de rand van de oude stad. Op 22 september
1928 het hij het bestaande bedrijf aan de Oude Prinsweg in
schrijven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel
te Alkmaar onder de naam 'Eerste Bergensche Boekhandel
W. Landstra'. Deze inschrijving is door hem persoonlijk onder
tekend. Tegelijkertijd werden twee gevolmachtigden ingeschre
ven, te weten Joanna Romeny en Jan Romeny, wonende
Breelaan 17a te Bergen. Volgens de notariële akte van 8 septem
ber wordt Joanna inderdaad als lasthebber genoemd die de som
van 12.000,- voldoet, maar zij handelt niet namens Wytze
Landstra. Als koopster vermeldt deze akte namelijk mejuf-
fetSgh'
