BERGENAREN VERTELLEN OVER VROEGER
Door dit uitzicht
vanaf haar huis,
kan de kosteres
het Vredeskerkje
bewaken.
Foto 2005. (Foto:
Trees Staarink-
Bruinsma).
TREES STAARINK-BRUINSMA
Rechts van de Zeeweg staat het robuuste rietgedekte Vredeskerkje met
links aan de overkant het hooggelegen huis van de koster/gastvrouw
José Siebers-Faber. Voor ik naar José ging, heb ik even de 'Van Dale'
geraadpleegd: het woord koster is van het Latijnse custor (bewaker)
afgeleid en kosteres wordt als vrouwelijke kerkbewaarder omschreven.
Als ik na een vrij steile oprit uit mijn auto stap, blijf ik verrast staan.
Wat een prachtig uitzicht op het kerkje, dit is een foto waard!
Jjjadat José mij hartelijk heeft verwelkomd, zeg ik dat ik het
wel heel bijzonder vind, een koster die tegenover haar kerk
woont en waakt. 'Ja' zegt José, 'ik kan desnoods de hele dag
het kerkje in de gaten houden, op mijn terras, in mijn
huiskamer en zelfs hoven in mijn slaapkamer.
De hal van haar huis heeft een lambrisering van groen
geglazuurde wandtegels die net als de tegels op de vloer een
nostalgische uitstraling hebben. Aan de wand hangen drie
keramische tegeltjes met daaronder het oude straatnaambordje
Zeeweg, dat ze kreeg toen de bordjes vernieuwd werden. Eén
voor één wijst José de tegels aan: 'kijk, dit is het wapen van
Sneek, mijn geboorteplaats, deze is van Amsterdam waar mijn
man is geboren en op de onderste tegel staat het wapen van
Bergen met zijn zes merletten.
In de woonkamer gekomen, bewonder ik het uitzicht op zee,
dat volgens José door bebouwing na de oorlog een stuk
minder is geworden.
Hoe komt in vredesnaam het Vredeskerkje aan zijn naam?
De eerste vraag die met dit interview bij me opkomt is
natuurlijk hoe het Vredeskerkje aan zijn naam komt. José
knikt begrijpend en zegt: 'Dat is een heel verhaal. In 1918
nam de echtgenote van Jacob van Reenen, destijds
burgemeester en Heer van Bergen, het initiatief een kerk
voor verschillende kerkgezindten, een oecumenische kerk, in
Bergen aan Zee te laten bouwen.
Mevrouw Marie Amalie Dorothea van Re enen-Völt er,
stichteres in 1906 van Bergen aan Zee, vond dat er in deze
badplaats geen kerk mocht ontbreken. Het was een particulier
initiatief van haar dat met familiekapitaal gefinancierd werd.
Door de bouw en het gebruik van het kerkje wilde zij alle
vredelievende krachten bijeen brengen om zo blijvend vrede
in Europa te realiseren.
Geheel volgens de aard van mevrouw Van Reenen werd het
een kerk waar zij onmiskenbaar een grote inbreng in wilde
hebben. Dat wil zeggen tot en met de keuze van de
predikanten, die als richtlijn de door haar samengestelde
liturgie meekregen. Deze liturgie ontleende zij aan die van ds.
Eugene Bersier uit Parijs, die omstreeks 1870 een liturgie
invoerde die tot de verbeelding van veel kerkbezoekers sprak.
Een en ander betekende dat 'haar' kerk los stond van elk
bestaand kerkverband. Ook dat was in stijl met haar karakter
en denkbeelden. In de loop der jaren is door predikanten van
zeer uiteenlopende signatuur in het kerkje gepreekt.
