Gemobiliseerd
in Bergen aan Zee
Belevenissen van een dienstplichtig militair
tijdens de mobilisatie en het begin van de oorlog
'Dankzij moeder ben ik nog in leven.' Zo eindigde mijn vader een van de
verhalen over zijn oorlogstijd in Bergen (NH). Hij haalde zijn
herinneringen op toen ik opgroeide in Amersfoort. Aan wat hij vertelde,
denk ik nog vaak terug. Vooral als ik samen met mijn man in Bergen aan
Zee logeer. Op een gegeven moment kreeg ik de behoefte iets meer te
weten over de historische achtergrond van wat ik vroeger thuis had
gehoord. Ik ben op zoek gegaan en over de resultaten gaat dit artikel.
De mobilisatie
Het was een dramatische periode in de
geschiedenis van Nederland, van Bergen en
ook in het leven van mijn ouders.
Oorlogsdreiging, inval van de Duitsers.
Op 29 augustus 1939 kondigde de
regering een algemene mobilisatie af. In die
periode woonden mijn ouders met hun drie
kinderen, Sjef, Louis en Maria-Hedwig, op
de Koningin Sophialaan 16 in Amersfoort.
Mijn vader, Jozef Frans ten Berge, was in
1904 in Groningen geboren en mijn moeder,
Maria Johanna Elizabeth Grol, kwam in
dezelfde plaats ter wereld, in 1903. Van
beroep was mijn vader commissionair in
wollen stoffen en mijn moeder was
onderwijzeres totdat ze trouwde in 1932.
Zoals veel mannen kreeg ook mijn vader
een oproep om in militaire dienst te gaan. Hij
moest zich melden in Bergen (NH) bij de
landmacht. Samen met honderden andere
militairen kwam hij eind augustus aan op het
station van Bergen en ging op weg naar zijn
legerplaats. Maar waar was die legerplaats,
vroeg ik me later af? Mijn vader leeft niet
meer, ik kan het hem niet meer vragen. Wel
had hij ooit over zijn verblijfplaats in Bergen
gezegd: 'Ze hadden alle mannen die in
Groningen geboren waren bij elkaar gezet.
Dat was heel plezierig want ik kwam
allemaal bekenden tegen uit mijn jeugd.'
In een themanummer van de Bergense
Kroniek over de oorlogstijd worden twee
landmachtondcrdelen genoemd; een in
Bergen Binnen en een in Bergen aan Zee.
Maar in welke van beide zat mijn vader? De
bibliotheek in Bergen bood uitkomst. In een
boek van mevrouw M. van Reenen-Völter
stond dat mannen afkomstig uit Groningen
in Bergen aan Zee geplaatst werden, mannen
uit Friesland in Schoorl en mannen uit
Drente in Bergen Binnen. Met zijn
Groningse afkomst zal mijn vader dus wel in
Bergen aan Zee gelegerd zijn geweest. Ook
vond ik de naam en de taak van het
legeronderdeel in Bergen aan Zee: '12c
Depotbataljon Infanterie onder commando
van kapitein J.D. van der Waall'. Het was een
