HET DOODVONNIS VAN JAN OOSTENDORP
gevangene de beschuldigingen heeft bekend. Daarop heeft de
baljuw in het bijzijn van de toen aanwezige leenmannen zijn eis
en conclusie uitgesproken. Dit na eerst een onpartijdig jurist te
hebben geraadpleegd vanwege de 'swakheijd der batik'. Van de
leenmannen was namelijk de heer Daeij als overste in dienst van
deze staatde heer Kloek was als aangetrouwde broer zwager]
van de baljuw voor het uitbrengen van zijn stem vrijgesteld en de
heer Van de Wal, die te Amsterdam verbleef, was ondanks
herhaalde aanschrijvingen niet verschenen. Het vonnis is
overeenkomstig hetgeen hiervoor [in dit register] uitvoerig is te
lezen. Vervolgens werd de gevangene op donderdagmorgen 23
december 1773 overgebracht naar hel rechthuis (omdat men geen
betere plaats kon bedenken) om daar door vier dienaars (1 uit
Bergen, 1 uil Alkmaar, 1 uit dc Zijpe, 1 uit Schoorl) te worden
bewaakt. Een tiental werklieden van de Heer van Bergen hield
om beurten met vijf personen, gewapend met van de Alkmaarse
stdle- of nachtwacht geleende rondstokkcn, het rechthuis van 's
middags half 5 tot 's morgens half 8 rondom bezet, om zo op alles
een wakend oog te houden. Eigenlijk hoorde dit volgens
gewoonte door de inwoners van de heerlijkheid te worden
gedaan, als ook op de dag van de executie, maar voor deze keet-
waren zij hiervan vrijgesteld.
Zaterdag 25 december 1773, op eerste kerstdag, werd de
gevangene 's morgens om lluur in het bijzijn van de leenmannen
en de secretaris (om maar niet te spreken over de aanwezigheid
van de inwoners en anderen) op de binnenplaats van hel
schoolhuis, tussen de pomp en de boom in de geformeerde kring
van de al eerder genoemde tien werklieden door de baljuw
opgeroepen om overmorgen (maandag) om lluur voor de
vierschaar [rechtbank] te verschijnen om zijn rechtvaardig
doodvonnis aan te horen. Tevens werd de gevangene, die nogal
overstuur was, de weleerwaarde dominee Kok aanbevolen die
daarom ook aanwezig was (en afgelopen donderdag de gevangene
al duidelijk had gemaakt zich niet met de hoop te vleien om ei-
met een lijfstraf van af te kunnen komen), om zo mogelijk het
behoud van zijn ziel te verkrijgen. Om die reden werd 's middags
ook door genoemde dominee Kok, in aanwezigheid van dc heren
baljuw en leenmannen en dc secretaris, zittend bij de anderen in
dc kerk in de kerkbank van de Heer van Bergen (met vele
andere toehoorders) een krachtig gebed uitgesproken. Daarna
volgde een toepasselijke prediking uit de brief aan de Efeziërs,
vierde hoofdstuk, vers 28 eerste gedeelte, wat met elkaar van half
twee tot half vier heeft geduurd.
Op zondagavond werd hel schavot opgericht. (Vroeger werd
dn vóór de pui van het oude rechthuis opgesteld, om zo met een
trap via de deuren van het klaphuisnaar boven te komen. Nu
moest het schavot vóór de twee voorste ramen van hel nieuwe
rechthuis worden opgesteld, wat een verandering betekende. m
Vooral ook, omdat het aan de oostzijde dichtgetimmerde portaal, 3
dat vanaf de deuren van het genoemde klaphuistot aan de trap z
liep en waarmee men op het schavot kwam, moest worden
opgeslagen.) Om verdere emoties bij de gevangene te voorkomen, o
werd hij vanwege de gehorigheid [van deze werkzaamheden] m
overgeplaatst van het rechthuis naar de boel van hel schoolhuis. g
Van die plaats zou hij de volgende morgen ter executie worden m
opgehaald. Intussen werd het rechthuis in gereedheid gebracht
voor de vergadering van de vierschaar, die afgelopen zaterdag in g
het oude rechthuis was gehouden.
Maandag, de dag van de executie, kwamen op speciaal
verzoek 's morgens ritmeester Pabst met 24 man gendarmes
bijtijds vanuit het garnizoen te Alkmaar. Zij stelden zich ten
oosten en ten westen van het schavot op met elk zes man te paard.
Op het kerkhof werd een onderofficier met tien man te voet en
nog twee man te paard opgesteld, om zo het opdringen van de
toeschouwers te beletten. Intussen hadden de werklieden zich met
hun rondstokkcn bij het schavot op het kerkhof opgesteld,
waardoor de inwoners opnieuw (zonder gevolgen) verschoond
bleven om op de dag van de executie 'gewapend' op te komen,
orde te houden en verdere assistentie te verlenen. Om elf uur
werd de klok geluid door één van de werklieden, waarop kort
daarna de te executeren gevangene op het schavot werd gebracht.
Vanuit het middelste raam [van het rechthuis] las de secretaris bel
vonnis voor, terwijl even daarvóór een lijkkist op het schavot was
neergezet. Na het lezen van het vonnis verscheen de eerwaarde
dominee Kok op het schavot, die ter assistentie dominee Blom,
predikant te Schoorl, bij zich had. Zij spraken een zeer
toepasselijk gebed uit, waarna de executie onder het oog van meer
dan 2000 toeschouwers werd uitgevoerd. Dit alles op een zeer
ordentelijke manier.
De heren baljuw en leenmannen en de secretaris, alsmede de
weleerwaarde heren predikanten alsook ritmeester Pabst en de
schout, gebruikten het middagmaal op het Huis te Bergen. Daar
werd het bericht ontvangen dat volgens dc gegeven orders het
geëxecuteerde lijk om drie uur was losgesneden en onder de
dwarsbalk van de galg begraven.
En omdat er over de wijze van uitvoering van vóórgaande
executies niets was te vinden, heb ik daarom en om andere reden
het bovenstaande op 18 januari 1774 genoteerd voor Memorie.
W.L. Ivangh, Secretaris
ai%&o nu fW? Yoxrxi axTüaxLnC fjb
7 ff
k 2>q vA/fa niójt'u/oJ hAzx J /h i/A7z) /loJZée /zaJ~ lAv-o
J
'fc.-nzfo. pj/a&h. j crz> hcPrc f AT^TI
/-}1 yt.j vA xw jJYA o-7qji-X Yov-r- ^y'/ZG/ypi
C -
