icrvy
Houten verspernngspalen. Op de paal rechts is een anti
tankmijn bevestigd. Bi| de voet van enkele palen op het droge
zien we een zware granaat. Deze explosieven moesten
ervoor zorgen dat landingsschepen vernield/beschadigd
zouden worden. (Foto: P. Mooij, Bergen)
Een Tobruk. Deze kunt u vinden aan de westzijde van het
voormalige vliegveld Bergen, nabij een bunker en een
hangaar. (Foto: J.H. Schuurman, Heiloo).
Een waarnemer
op zijn post.
Links zien we
een deel van
een periscoop.
(Foto: J.H.
Schuurman,
Heiloo).
Atlantikwall
Eind 1941 viel het besluit tot het aanleggen van een nieuwe
verdedigingslinie langs de gehele kust van bezet West-Europa.
De Duitse legeronderdelen, marine, land- en luchtmacht waren
het echter oneens over de uitvoering en pas in de herfst van 1942
begon de aanleg. Er werd gebouwd vanaf noordelijk Noorwegen
tot Spanje. Vanaf die tijd werd de benaming Atlantikwall
gebruikt. Ook in de duinen van Bergen aan Zee draaiden de
betonmolens op volle toeren. De Organisation Todt (een op
militaire leest geschoeide bouworganisatie) droeg zorg voor de
uitvoering. Direct aan de kust kwamen twee grote steunpunten,
respectievelijk met 27 en 50 bouwwerken. Ter hoogte van de
Verbrande Pan verrees een bunkerdorp met 34 bouwsels.
Landinwaarts kwamen nog een vijftal kleinere complexen.
Eén ervan lag in het bos nabij de Vinkenbaan. Afmetingen en
constructie van de bunkers waren gestandaardiseerd
(Regelbauten), hetgeen de planning en bouw ten goede kwam.
De grootte van de diverse typen verschilde echter nogal; uiteraard
was een kanonopstelling veel groter dan een toilctgebouwtjc.
Onderling waren de bunkers van een steunpunt vaak verbonden
door open en/of afgedekte loopgraven. Bij elk complex
behoorden cén of meerdere Tobruks. Deze kleine bunkertjes
konden als waarnemingspost, mitrailleur- of mortierstelling
gebruikt worden. Zij dienden ter bescherming van een steunpunt.
Rondom elk complex werd een prikkeldraadversperring
aangelegd en werd alles zo goed mogelijk gecamoufleerd.
De Kriegsmarine kon vanaf de duinen van Bergen aan Zee
met vier 120 mm kanonnen het vuur openen op scheepsdoclen.
De Marine Artillerie Abteilung 607 was hier gelegerd. Die
beschikte ook nog over kanonnen met een kaliber van 20, 75 en
76,2 mm. In het totaal elf stuks. Ter vergelijking: in Egmond aan
Zee stonden eveneens elf kanonnen, Camperduin had er vijftien.
Dit alles naar de stand van 20 december 1944.
Uit bewaard gebleven kaarten van de bezetter (in bezit van
de familie Zeiler) blijkt, dat er gebruik werd gemaakt van
codenamen. Om er een paar te noemen: het Bio-Vacantieoord
werd aangeduid met Klapperstorcb en het Parnassiapark met
Feldberr.
Ook de wegen ontsnapten niet aan de Duitse
verdedigingsplannen. Om een oprukken van vijandelijke
voertuigen te bemoeilijken werden er op de belangrijkste wegen
betonnen blokkades aangebracht. Twee typen springen in het
oog: de Kampfwagensperre en de Walzkörpersperre. De eerste
bestond uit grote betonnen cilinders die op de weg gerold
konden worden. De tweede, meestal in een anti-tankmuur
gebouwd, bestond uit twee grote langwerpige blokken beton die
de rijbaan af konden sluiten. In en rond Alkmaar waren achttien
van deze wegversperringen. Ook Bergen had er een aantal, zoals
bijvoorbeeld op de Breelaan ter hoogte van de Vinkenbaan.
Langs de vloedlijn op het strand werden honderden
versperringen geplaatst. Soms bestaande uit drie aan elkaar
gekoppelde houten palen. Het koppelstuk bestond uit een
piramidevormig blok beton. Elicrin waren uitsparingen
aangebracht voor het plaatsen van mijnen. In het duingebied van
het P\VN zijn deze blokken nog terug te vinden. Zij dienen als
wegwijzer.
Op de grote open vlakken van het duingebied werden
mijnenvelden gelegd. Maar ook nabij het dorp Bergen kwamen
mijnen. Dit leidde op 27 april 1945 tot een drama. De broers
Nicolaas J.P. en Johannes W. Vrasdonk, respectievelijk 15 en 14
jaar oud, negeerden de waarschuwingsborden, klommen over de
prikkeldraadafrastering en liepen op een mijn. Beiden vonden
daar de dood.
Duitse militairen werden na hun overgave gedwongen de
mijnen te ruimen. In en rond de omgeving van Bergen kwamen
tot september 1945 zeventien van hen om tijdens het zoeken en
onschadelijk maken.
