Oorspronkelijke pomp (zwengel rechts
met knop), spuwer en waterbekken.
Situatie circa 1935.
(Foto: Collectie Piet Mooij, Bergen NH),
Bron, pomp en muurtje uit de begin
jaren van Bergen aan Zee. Opening
voor de pompzwengel dichtgemetseld,
originele wateruitstroom en zand
stenen waterbekken verloren gegaan.
Toevoegingen begin jaren '80;
situatie juni 2005. (Foto auteur).
het comité voor een monument een bepaald ontwerp voor ogen
stond. De opdracht tot het maken van een monument werd
verstrekt aan de Bergense beeldhouwer Tjipkc Visser.
Een ensemble aan het Van der Wijckplein
Visser vervaardigde een bronzen buste, 72 cm hoog en 62 cm
breed. In de rand aan de voorzijde, in reliëf M.A.D. van Reenen
geb. Völtcr. Aan de achterzijde op dezelfde wijze Tjipkc Visser
sculpt. 1926, zoals hij altijd zijn werk merkte. Zijn meesterteken
ontbreekt op dit kunstwerk. De buste rust op een eveneens door
de beeldhouwer gemaakte sokkel van twee meter hoog. Deze is
opgetrokken uit syeniet, een stollingsgesteente, dal onder andere
werd gedolven in de omgeving van het Noorse Larvik. Aan de
voorzijde van de sokkel is op een ruw natuurstenen vlak, dat
onder en boven van golvende lijnen is voorzien, de naam M.A.D.
v Reenen-Völter gehakt, waarbij de letters MAD mooi dooreen
gevlochten zijn ontworpen. Daaronder, op een tweede kleiner
vlak, het geboorte- en stervensjaar. Op oude foto's is te zien dat
de gehakte leestekens en versiering ingevuld zijn met verguldsel
of witte verf. Dat onderscheid is thans niet meer te maken. Het
voetstuk is omgeven door een oplopend gazon (heuveltje),
waaromheen een ronde bestrating omgeven door een rand van
schelpen. Op de achtergrond stond oorspronkelijk de pomp in
het begroeide duin, dat werd bekroond door de villa Ulysses.
Zoals velen wellicht zouden denken, is de buste niet
tegelijkertijd met de achterliggende 'muur-met-wapens-en-
gcdenkplaat' tot stand gekomen. Ook de Roggeveen-bank (bank
ontworpen door architect en directeur Gemeentewerken J.H.
Roggeveen) is van een later tijdstip. Hoe zit dat? Zeker is dat de
'muur' is opgetrokken nadat de villa Ulysses in 1906 gebouwd
was. In het bestudeerde archiefmateriaal zijn geen nadere
gegevens aangetroffen van dit bouwwerkje, maar zoals verderop
zal blijken, stamt het uit de allereerste periode van het dorp. Het
is van oorsprong een pomp; aan de rechterzijde van de
hardstenen gedenkplaat is veel later de opening voor de zwengel
dichtgemetseld. Restanten van de pomp waren nog tot in het
begin van de jaren '60 van de vorige eeuw aanwezig. Achter de
pomp bevindt zich nog het restant van een waterbassin. Links en
rechts van de hardstenen gedenkplaat, die de tekst draagt Bergen
aan Zee gesticht Anno 1906', zijn de eveneens hardstenen
familiewapens ingemetseld van, ter linkerzijde, de familie Van
Reenen en ter rechterzijde de familie Völtcr. Oorspronkelijk zal
het water uit de put via een spuwer zijn uitgestroomd in een
zandstenen bak. Deze elementen zijn tot in de jaren '50 van de
vorige eeuw bewaard gebleven.
Nadat bak en spuwer door verwaarlozing en erosie te
gronde waren gegaan is in de nis een bank geconstrueerd; ook
deze heeft de tand des tijds niet overleefd. In 1981 is, ter
gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de badplaats, een viertal
ornamenten geplaatst. Jammer genoeg waren deze elementen, in
het bijzonder het waterbassin en de spuwer, niet geheel in stijl
met de oorspronkelijke ornamenten
Na de totstandkoming en onthulling van het borstbeeld,
waarover later meer, is het ensemble uitgebreid met een
Roggeveen-bank aan de zuidzijde en een eenvoudige bank aan de
noordzijde. Laatstgenoemde is geheel overwoekerd.
De onthulling
Wij kennen de op 6 juli 1926 bezorgde convocatie, waarin
geadresseerde, die een financiële bijdrage leverde aan de totstand
koming van het beeld, werd uitgenodigd: 'Gelieve deze kaart,
voor toegang tot het gereserveerde gedeelte, mede te nemen'.
De plechtigheid vond plaats op 10 juli 1926, 's middags om 3
uur en daarmee precies een jaar na het overlijden van mevrouw
