voor opvang en huisvesting; het comité
stond de gemeente ter zijde. Zij vroeg de
inwoners van Bergen wekelijks een bij
drage te leveren om de gevluchte families
van kleding en geld te voorzien.
Rond de jaarwisseling telde de ge
meente 35 Belgische vluchtelingen. Zij
verbleven in twee leegstaande villa's te
Bergen aan Zee. Lang kon dat niet duren,
want het badseizoen stond weer voor de
deur en vereiste alle beschikbare ruimte.
Voor een aantal gezinnen werd herhuis
vesting gevonden doch niet voor de fami
lie De Bilder uit Lier. Terugkeer was uit
gesloten. Hun huis was vernield en het
negen personen tellende gezin wenste
noch uit te wijken naar Engeland noch in
een opvangkamp te worden geplaatst.
Burgemeester Van Reenen vond een prak
tische oplossing. Hij stelde een loods
beschikbaar die in het badseizoen dienst
deed als expositieruimte.
Geïnterneerde militairen naar het inter
neringsdepot te Alkmaar
Naast de burgervluchtelingen zochten
ook nog eens tienduizenden Belgische
soldaten, en ook Duitse militairen hun
toevlucht in neutraal Nederland. Zij wer
den krachtens de neutraliteitsbepalingen
terstond bij het passeren van de Neder
landse grens geïnterneerd. Om hen te
huisvesten zocht de Nederlandse regering
naarstig naar locaties voor internering 'op
zoo groot mogelijke afstand van het ope
ratietoneel en tevens niet te dicht bij de
grenzen van het vaderland der geïnter
neerden De te kiezen streek 'moest
gemakkelijk af te sluiten en te bewa
ken zijn en door een rustige bevolking
worden bewoond Het oog viel op
Alkmaar.
In de loop van maandag 10 augustus
1914 arriveerden de eerste 25 Belgische
Lanciers. Een trein later spoorden 50
Duitse infanteristen het Alkmaarse station
binnen. De vreemde troepen werden ver
gezeld door een Nederlands detachement
infanterie (en na binnenkomst een escorte
van honderden nieuwsgierigen!). In die
zelfde week marcheerde opnieuw een
transport Duitsers en Belgen richting
Grote Kerk. Volgens het verslag in de
Alkmaarsche Courant droegen de twaalf
Duitse soldaten een Pickelhaube (punt-
helm), rookten allen en zagen zij er opge
wekt uit. Onder het zestal Belgen scheen
een ietwat gedrukte stemming te heersen.
Op 23 augustus 1914 registreerde het
bureau van het interneringsdepot onder
leiding van de gepensioneerde luitenant
kolonel W.H. de Lussanet de la Sablonière
69 Duitse en 42 Belgische militairen. Zij
werden gescheiden gehuisvest. De Duitse
geïnterneerden verbleven in het gymnas
tieklokaal van de Rijks HBS op de Paar
denmarkt, de Belgen kregen onderdak in
de leegstaande lokalen van het Rijksop
voedingsgesticht aan de Gasthuisstraat.
Met de bewaking was de in Alkmaar gele
gerde Vijfde Infanterie-brigade belast.
Het interneringsdepot voor Duitsers op
de Vinkenkrocht
Weldra bleek het gewenst de geïnterneer
de Duitse en Belgische soldaten niet in
één en dezelfde plaats te huisvesten. Na
enige verkenning in de omgeving werd
Bergen als plaats van internering van
Duitse militairen aangewezen. Op 17
augustus 1914 verwisselden 51 geïnter
neerde Duitsers het interneringsdepot te
Alkmaar voor een in haast opgezet ten
tenkamp op de Vinkenkrocht aan de
Breelaan te Bergen. Een definitieve huis
vesting was dit niet, want men speelde
met de gedachte de Duitsers gedurende de
winter opnieuw in Alkmaar onder te
brengen. Maar spoedig werd ook van dit
voornemen afgezien. De militaire autori
teiten besloten Alkmaar te sluiten, de
Belgen over andere interneringskampen te
verdelen en het tentenkamp op de Vinken
krocht te vervangen door een barakken
kamp.
Op 17 oktober 1914 konden de tenten
worden opgerold en de barakken worden
betrokken door de 130 aanwezige Duitse
militairen. De ene barak (A) was verdeeld
in twee woon- en slaapvertrekken met
ijzeren kribben, tafels en opvouwbare
stoelen. Het was bestemd voor het ver
blijf van geïnterneerden beneden de rang
van onderofficier. In de andere barak (B),
met eveneens twee woon- en slaapver
trekken, verbleven naast de geïnterneer
den het surveillancepersoneel, de bewa
kingstroepen en de Duitse onderofficie
ren. Kort na de oplevering van de twee
barakken bleek behoefte aan een derde
barak. Deze barak (C) werd gebruikt als
strafbarak. Hier gold een aanmerkelijk
strenger toezicht op de geïnterneerden.
Overigens vonden bij voortduring uit
breidingen, aanpassingen en herinrichtin
gen plaats. In de zomer van 1915 kregen
de zes Duitse officieren (die tot dan toe in
hotels verbleven) een eigen barak. Na hun
Een van de barakken van het interneringskamp
op de Vinkenkrocht. De soldaten zaten niet de
hele dag op hun stoelen en britsen, ze gingen
werken bij de boeren in de omgeving of bij
zaken in het dorp, Ook hielden ze zich bezig met
het vervaardigen van houtsnijwerk, dat aan
talrijke nieuwsgierige bezoekers (ramptoerisme!)
te koop werd aangeboden. Op gezette tijden
marcheerden ze onder toezicht van Nederlandse
militairen naar het badhuis in Alkmaar
(fotoarchief Piet Mooij, Bergen NH).
11
