c. Monumentenwaarden
De erkende monumenten en de monu
mentwaardige gebouwen in het gebied
zijn beschreven in 'Bergen, dorp vol
monumenten' (1975). Op dat tijdstip had
den alleen de boerderij 't Sluisje en de
Damlandermolen een officiële bescherm
de status. Sindsdien zijn ook de stolp
boerderijen Wiertdijkje 5 en Voert 3 en 5
onder de werking van de monumenten
wet gebracht. Wiertdijkje 5 is momenteel
als enige nog in zijn oorspronkelijke
functie in gebruik.
Niet afzonderlijk beschreven, maar de
aandacht waard, zijn verder onder meer
de uit het begin van deze eeuw daterende
stolp Veerhoeve aan de Oostdorper
Veersloot (west) en de voormalige mole
naarswoning van de Damlandermolen. Bij
de Westdorper Veersloot is uiteraard ook
het Sluisje als in aanleg zeventiende-
eeuws waterstaatobject van belang. Het is
zeer te betreuren dat zijn tegenhanger zo
rigoureus is weggeruimd, temeer omdat
deze in combinatie met de grondduiker
een bijzonder complex van vroegere
waterstaatswerken vertegenwoordigde.
d. Landschappelijke waarden
De landschappelijke schoonheid van de
Damlanderpolder is onomstreden. Vooral
het gedeelte ten westen van de
Damlandermolen is relatief ongeschon
den. Het bezit een openheid die niet
wezenlijk wordt verstoord door boom
singels, zoals dat bijvoorbeeld aan het
begin van de Groeneweg het geval is.
Deze panoramische werking heeft men op
verschillende punten, bijvoorbeeld vanaf
De Franschman in zuidwestelijke rich
ting, vanaf de Voert naar het Wiertdijkje
vice versa, vanaf de Voert richting
Damlandermolen, enzovoorts. Zowel
voor buurtbewoners als voor toeristen
vertegenwoordigt dit open weideland
schap een onvervangbaar gemeenschaps-
bezit, dat eenzelfde emotionele waarde
heeft als de 'plantage' rond het Oude
Hof.
Het is bovendien het landschap van de
schilders van de nationaal vermaarde
'Bergense School'. Niet voor niets hebben
zich in Westdorp kunstenaars gevestigd
als Gestel, Ch. Toorop, Fernhout, Van
Blaaderen, Min, Ponstijn en Van Her
wijnen. Ook op de Zuidergeest komen
we bekende namen tegen als Colnot sr
en jr, Ten Holt, Kouwenaar, Bogtman,
Tol, Lucebert en Roland Holst. Zij allen
hebben hun inspiratie gevonden aan de
rand van bos en polder. Een inspiratie
bron die in de Damlanderpolder nog rela
tief ongeschonden aanwezig is.
Conclusie
Uit het voorgaande moge duidelijk zijn
geworden, dat de Damlanderpolder en
het noordelijk daarvan gelegen gebied
grote landschappelijke en cultuurhistori
sche waarden bezitten. Dit besef vraagt
om een verstandig beheer, waarbij wel het
huidige, historisch gegroeide aanzien en
karakter als uitgangspunt moeten worden
genomen. Moge dit artikel daartoe een
kleine bijdrage zijn.
Wie weet...?
De foto van de villa in een sneeuwland
schap die we in het vorige nummer toon
den (november 1997, bladzijde 46), blonk
niet bepaald uit in duidelijkheid, maar
toch wisten enkele leden te melden waar
ze staat, namelijk aan de Natteweg 44. De
herkenning kwam van de heren J. Hoek
stra, S. Schaper, R. Waalewijn en H.J. Min.
De foto werd in 1932/1933 in oostelijke
richting genomen, ongeveer vanaf de plek
aan de Bergerweg hoek Natteweg waar
thans de abri van de NZH-bus staat. Het
geboomte rond het later gebouwde De
Marke onttrekt het grootste deel van het
jaar het huis vanaf die richting aan het
oog.
Als de interessante bijzonderheden die
de genoemde heren meldden worden
samengevat, komt het volgende beeld
naar voren. Dirk Happee heeft het huis in
1911 laten bouwen. Het stuk grond, gele
gen aan de Natteweg daar waar het
Zakedijkje zich afsplitst, had hij gekocht
van A.H.L. Maschmeijer, eigenaar van de
kalkzandsteenfabriek aan de Kogendijk.
Het weiland op de foto werd in die tijd
door Willem en Cor Roobeek van
Maschmeijer gepacht. Hier graasde name
lijk hun kleine veestapel, bestaande uit
enkele koeien, geiten en wat jong vee.
De familie Happee bewoonde het huis tot
1943; van 1946 tot 1974 het gezin van
J. Hooning met twee kinderen, Ans en
Bert. Laatstgenoemde werd bekend als
architect.
Afzonderlijk noemen we hier de reactie
van H.J. Min, die zoals bekend de leiding
heeft van de HVB-werkgroep 'Historisch
Kadaster Bergen NH'. De gegevens die hij
de redactie deed toekomen zijn aanleiding
voor een wat uitgebreider artikel over dat
deel van Oostdorp door de jaren. We
hopen het in een van de komende num
mers te kunnen publiceren.
Tenslotte... de nieuwe opgave. Wie kan
ons bijzonderheden vertellen over de
afgebeelde manspersoon met paard. Uw
antwoord graag aan het redactieadres, zie
voorin het blad.
21
