Het politieke leven in Bergen tussen 1795 en 1798
Bataafsche Volk zal .uitbrengen zonder
Mij daarin door iemand te hebben laten
aff off aanranden. Dit verklaar ik'. Alleen
degenen die aldus uitdrukkelijk stelling
tegen Oranje en het federalisme hadden
genomen mochten over de grondwet
stemmen. Stemgerechtigden konden hun
stem uitbrengen 'met Ja off Neen, ter
goed-off-Afkeuring van het ontwerp van
Staatsregeling bij de Constitueerende
Vergadering gearresteerd'. Met grote
meerderheid van stemmen werd de
staatsregeling goedgekeurd.
Op zaterdag 19 mei werd met een
nationale feestdag de invoering van de
grondwet gevierd. In opdracht van het
Administratief Bestuur van het voormalig
Gewest Holland moest op die dag de
dorpsklok geluid worden van 8.00 tot
9.00, van 12.00 tot 13.00 en van 16.00 tot
17.00 uur; 's avonds werd het Raadhuis
feestelijk verlicht. Verder kreeg de bakker
opdracht voor iedereen een broodje van
11 pond, ter waarde van drie stuivers en
zes penningen te bakken.
De door Den Haag uitgeroepen fees
ten zouden ook door Den Haag worden
betaald. Van de gemaakte kosten werden
op 13 juni rekeningen naar Den Haag
gestuurd, ter attentie van Petrus de
Sonnaville, lid van de Constituerende
Vergadering. Op 27 juni werd het 'netto
te goed f 2:4:8 weegens restitutie van 't
brood geconsumeerd op 't feest van 19 mei
1798 aan den collecteur Stant uitgekeerd'.
Een tweede staatsgreep
De machthebbers in Parijs bekeken de
komst van de ultra's met argwaan. Met
hun steun organiseerde generaal Daendcls
op 12 juni 1798 een tweede coup, waar
door vooral de gematigde Unitariërs in
het zadel kwamen, Er werden verkiezin
gen uitgeschreven, waarna de Staatsrege
ling van 1798 in werking trad.
Volgens de nieuwe grondwet kreeg de
Bataafse Republiek een sterk geconcen
treerde staatsstructuur. Het land werd in
acht departementen verdeeld met weinig
bevoegdheden en met grenzen die volko
men anders liepen dan die van de histo
risch gegroeide provincies. De grondwet
bracht ook de afschaffing van de heerlijke
rechten. Voor Bergen bevestigde dit een
reeds sinds 1795 bestaande situatie.
De besturen van de nieuwe departe
menten werden door de burgerij gekozen.
De kop van Noord-Holland viel onder
het Departement van Texel met Alkmaar
als hoofdstad. Voor de te vormen depar
tementale besturen werd op 29 november
een oproep aan stemgerechtigde burgers
gedaan om op dinsdag 18 december 1798
hun stem uit te brengen voor leden en
plaatsvervangers voor de Departementale
Besturen. De verkiezing voor de benoe
ming van een lid en een plaatsvervangend
lid, alsook een kiezer en een plaatsvervan
gend kiezer, vond 18 december 1798 in
Bergen in de kerk plaats. Slechts 48 per
sonen brachten hun stem uit.
De bij de grondwet
van 1798 ingestelde
departementen die
de oude indeling
in provinciën
verving.
ISchoolatlas door
H. Hettema jr, 1927).
Stem Register. Waar inne elk en een Ider Burger
Op den (25 juni) 1798 hunne Naamen hebben
Ingeschreeven, nae vooraff de verklaaring hier
nae volgende voor de Municipaliteit te hebben
afgelegd. (Oud Archief Bergen, inv.nr. 23).
/n>L, X" z, Ti:, cééj t éb// sy/
zéfv V, /AopV //f zz
ft&c- P&vt/c/kó
ÜJU- r
-ré-yv/VC,
BimMhSS BsBP9BWB&
ia 179 8
