J^t^fyzZrAyz
^zt-fk>/è^aate, 4^
-6k 4 af
FtJL.y
^Zé'és<&?z/ flzZsi/'
-■ fy
C ■/¥//xsr~^'
'z24
.,.^^42 tfé^é^i/y% 44!
cx^
Staatsgreep
Hoewel in de minderheid gingen de
democratisch-unitaristische elementen
zich meer en meer roeren, wat uiteinde
lijk op 22 januari 1798 leidde tot een
staatsgreep. Federalistische en gematigde
leden van de vergadering werden door de
Unitariërs met behulp van militairen gear
resteerd. Zij lieten alleen nog personen
toe die ook een verklaring tegen het fede
ralisme hadden afgelegd ('Ik verklaare
eenen onveranderlijken afkeer te hebben
van het Stadhouderlijk Bestuurhet
Foederalisrnus, de Aristocratie en de
Regeeringloosheid. Dit verklaare ik').
De aldus van moderaten cn federalis
ten gezuiverde Nationale Vergadering
zette onder de naam 'Constituerende
Vergadering' de werkzaamheden - het
opstellen van een ontwerp grondwet -
voort. Verder werd er een daadkrachtig
Uitvoerend Bewind gevormd dat het
landsbestuur in handen nam.
Zuivering van de dorpsbesturen
Dat de Constituerende Vergadering een
heel andere richting insloeg werd al snel
duidelijk. In maart 1798 kwam bij het
dorpsbestuur een brief binnen van de
Agenten van het Administratief bestuur
van het voormalig Gewest Holland inza
ke de reorganisatie van de municipalitei-
ten in het district Kennemerland. In dit
schrijven werd de zuivering van de muni-
cipaliteiten van alle leden die de nieuwe
orde niet waren toegedaan aangekondigd.
Op 26 maart 1798 arriveerden er twee
agenten ter reorganisatie van de munici-
paliteitcn in Bergen om de zuivering door
te voeren. Zij ontsloegen de oude munici-
pahteit en stelden daarna een nieuwe aan,
bestaande uit de burgers Jan Leijen (r.-k.),
Gijsbert Pietersz (r.-k.), Cornclis Kager
(r.-k.), Ide Klaas Min (r.-k.), en Cornclis
Kooijman (geref.). Tot schout civiel en
secretaris werd Joost Ivangh (geref.)
benoemd.
De burgerij werd op de hoogte gesteld
via een publicatie die aan het raadhuis en
de rooms-katholieke kerk werd aange
plakt. In deze publicatie werd onder meer
gesteld dat de agenten geen oogenblik
twijfelen, of alle welgezinden binnen deze
Gemeente zullen zo wel als hunne overige
Vrijheidlievende Medeburgers van andere
Steden en Plaatsen, deze maatregel toejui
chen, wanneer wij hun met de meeste
oprechtheid verzekeren, dat dezelve met
geen ander oogmerk is genomen, dan om
hun allen het volle genot van een Zuiver
Republikeinsch Bestuur des te Spoediger
te doen smaaken.
Nadat een belofte van trouw aan het
bewind was afgelegd kon het aldus van
moderaten en federalisten gezuiverde
bestuur haar werkzaamheden beginnen.
Met de benoeming van de municipalitei-
tcn door hogerhand kwam een einde aan
de sinds januari 1795 door de burgerij
gekozen dorpsbesturen.
Waar nog wel door de burgerij over
gestemd werd was over het goed- of
afkeuren van het nieuwe ontwerp van de
grondwet, opgesteld door de constitutie
commissie van de Constituerende
Vergadering. Deze op het unitarisme
geschoeide ontwerp-grondwet werd op
17 maart 1798 door de Constituerende
Vergadering aanvaard.
De grondwet van 1798
Op 23 april werd het ontwerp voorgelegd
aan het het volk, dus aan de grondverga
deringen, die inmiddels van conservatieve
elementen waren gezuiverd. Dit was
bewerkstelligd door leden tot het afleggen
van de volgende verklaring te bewegen:
'Ik verklaar eenen onveranderlijken
afkeer te hebben van het Stadhouderlijk
Bestuur, het Foederalisrnus de Aristocratie
en de Regeeringloosheid, en dat ik naar
mijn beste weten mijne Stem over het
Ontwerp van Staatsregeling voor het
Het in hechtenis
nemen van
S.J. van Langen
(rechts staande op
de stoep), lid van het
Uitvoerend Bewind,
op 12 juni 1798 tij
dens de tweede
staatsgreep. (Ets
door R. Vinkeles.
Foto Gemeente
Archief Alkmaar).
