Het politieke leven in Bergen tussen 1795 en 1798
schout - belast is met de hoge of criminele
rechtspraak, waar met lijfstraf kan wor
den gestraft. Ook hij werd door de Heer
van Bergen benoemd. De municipaliteit
besloot, naar aanleiding van de brief van
de Provisionele Representanten, op 18
maart alle stemgerechtigde burgers op te
roepen 'teneinde bij wijze van stemming
een persoon tot voor baljuws ampt verko
zen te worden'. Bij die verkiezing werd
bij meerderheid van stemmen Joost
Ivangh, de dorpssecretaris, gekozen. Van
de officiële aanstelling van Joost Ivangh
werd 23 maart een afschrift naar Den
Haag gestuurd. Een paar weken later, op
22 april, werd van dezelfde Provisionele
Representanten weer een brief ontvangen,
waarin werd gesteld dat officiële posten in
bestuur, administratie en justitie niet
mochten worden bezet door mensen die
voor de 'gelukkige omwending' aanhan
gers van het Huis van Oranje en van de
zogenaamde Oude Constitutie waren
geweest. Door de municipaliteit werd
daarop besloten 'den aangestelden baljuw
Joost Ivangh als zodanig niet te erkennen
(dus niet als tot bovenbedoelde categorie
behorend), en dus bij die aanstelling te
blijven persisteeren en daarvan aan de
■vergadering (van de Provisionele Repre
sentanten) 't nodige rapport of verslag in
te brengen
Joost Ivangh (1769-1807) kwam uit
een gereformeerde familie, waarvan ver
schillende leden een functie in het dorps
bestuur hadden bekleed. Zijn grootvader
(overleden in 1738) was gerechtsbode.
Joosts vader, Willem Lodewijk (1733-
1797), werd in 1769 secretaris en in 1782
tevens schout. In 1793 ging Willem
Lodewijk bankroet, waarschijnlijk omdat
hij als pondgaarder in gebreke bleef bij de
afdracht van de verponding. Joost nam na
dit faillissement in de loop van 1793 het
schout- en secretarisschap over.
Een man met een dergelijke bcstuurs-
achtergrond en ervaring kon men slecht
missen. Joost bleef dan ook in functie,
ondanks zijn politiek verdacht verleden.
De Burgersociëteit: invloed op het
bestuur
De burgerij begon zich in de loop van
april 1795 zeer direct met de activiteiten
van de municipaliteit te bemoeien. Op 22
april werd er bij het dorpsbestuur een
voorstel ingediend tot het oprichten van
een sociëteit, in die tijd een groep - meest
patriotse - burgers die toezicht hield op
het beleid van de municipaliteit en die
ook zelf voorstellen inbracht. De munici
paliteit besloot zelf niets te doen, maar
wel werd het de burgerij vrij gelaten op
eigen initiatief een sociëteit op te richten.
Spoedig hierna is dit inderdaad gebeurd.
In een van de eerste vergaderingen van de
Burgersociëteit (17 juli 1795) werd beslo
ten twee leden (Gijsbert Pietersz. en
Simon Wildebocr) naar de eerstvolgende
vergadering van het dorpsbestuur af te
vaardigen en daar de volgende eisen in te
dienen:
1) dat het luiden van de dorpsklok voor
taan ook ten behoeve van de Roomse
diensten zal geschieden;
2) dat de Sociëteit van alle handelingen en
besluiten van de municipaliteit een kopie
zou krijgen.
Dat de Burgersociëteit van plan was
veel invloed uit te oefenen op het dorps
bestuur blijkt ook uit een brief, die door
drie gecommitteerden (Gijsbert Pietersz,
Simon Wildeboer en Arend Puffius) op 4
augustus 1795 bij de vergadering van de
municipaliteit werd ingebracht en voorge
lezen.
Beginnend met:'De Sociëteit van Bergen
onder de Zinspreuk:
Wij Leven Vrij als hart en stand
Vereend zijn in ons Vaderland
vervolgt de brief met wijdlopig te verkla
ren dat de Sociëteit niet de indruk wil
wekken de municipaliteit de wet voor te
schrijven, doch haar werk slechts wil
steunen. Dat zij, als alle Sociëteiten, een
oogje in het zeil wil houden, is omdat
toch dikwijls blijkt dat de oude Oranje
geest nog niet overal uit de raadhuizen
geweken is. De Sociëteit stelt zich tot
doel, zonder vooringenomenheid tegen
de municipaliteit, om elkaar 'in de waare
rechten en plichten van den Mensch te
verlichten en om dit naar ons ver-
moogen het onze toe te brengen tot heil
van Dorp en Vaderland'. Tenslotte wordt
de hoop uitgesproken dat de municipali
teit de Sociëteit zal zien als vrienden die
ook de hand aan dc ploeg slaan om het
