tussen 1795 en 1798
t *- <_- -Aé„ kA. 772 A—
Roosannie Kromhout I Het politieke leven in Bergen
Van de Bataafse revolutie naar de Bataafse grondwet
Onmiddellijk na het instellen van het nieuwe provisionele of voorlopige bewind (de latere
Bataafse Republiek) in januari 1795, vonden er op bestuurlijk niveau in Bergen grote ver
anderingen plaats. Met de plechtige proclamatie van de Verklaring van de Rechten van de
Mens en Burger op 31 januari 1795 kwam een eind aan de regentenheerschappij; de bur
gerij koos, door middel van stemming, tussen 1795 en 1797 het dorpsbestuur. Voorts
kwam - volgens de Verklaring - iedere burger, ongeacht zijn geloof, voor alle posten in
aanmerking. Ten tijde van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was dit niet
het geval. Toen was de Gereformeerde (Hervormde) Kerk als het ware staatskerk; het
behoren tot die kerk was een voorwaarde om een bestuurspost te mogen bekleden. Daar
kwam in de Bataafse tijd drastisch verandering in. Het dorpsbestuur moest vanaf die tijd
uit patriotten bestaan, oranjegezinden werden aan de kant gezet. De meest fervente
patriotten in Bergen organiseerden zich in een burgersociëteit die zich met de gang van
zaken in het dorp bemoeide. In de loop van 1796 kon de burgerij voor het eerst een natio
nale regering kiezen. Op deze en andere bestuurlijke veranderingen wordt in de volgende
hoofdstukjes nader ingegaan.
'<-!
y--
cZtt c
fTF/Z 7? tb*. a-c/xzL-,
&C-. ZzA-Zp'M.. 'ZUirz// tb?
rf fltrcr,f AyAzt-Z (jj'/zi, ZzZv. - - ArY'Zy'Z'FufyVit*
p frlV-zy O-lcie. A - v
Zjt'f
7 <777>
7 j y
I 3
"v c >,7 t s/sV/v r
UrtArx? y A:w,-/ .0
qM^7
fC Z/éeyb^n JZ/Z-L/
7ï;' ré zy^-7 TL&c
/tA-y 77Z4ls7-£
I /k» /tsC/z.
(A/ncZA/ .//y s,/
ZyvjkfrzZ AAVvvvt'??//Ut<y
zA/zixA/ ^77FJ/A-U
(■ZjV'i tfr Z /èrAArz y.
,7- C jJa.
Aoi 77F77)//v.-rv
jJAynp/i/.
Fé'V/ A/zr yyyièTT&vi
c JAzytfc AAarig/zy.
Qfóyé f<7fz^mry
>7
I yvrvz* n
C Z?7.'t
7t>, oAZrAa- 7-1 '7
Z>7z* f^).Z/<LM-Ctï- Ut, éiu, ^7 &T(A~7 /7£ -é
ir*r£-«j?t<ï£. ?2-A*-A 7 /ï>s-v~y:. Atu_
,4t7 teJL^ Cc/Sykatity /4._ &A <rrr-éyv£i^ 7,. JL/k*y
fair/-» 1- %j;.£i»,.je.4/3:S&±77 'i z7ca£< zz7jZ.
N
..'N;- tt/x.£U.ZZ*-£.
K
t
iv '■'cZfn.J fff /hT-y. fAZZ)
^yt/!7hztZ yA.
Het uit naam
van de Heer van
Bergen benoemde
dorpsbestuur 'van
Paaschen 1794, tot
Paaschen 1795'.
(Oud Archief Bergen,
inv.nr. 33, 22 april
1794).
De overgang van oud naar nieuw
bewind
Na de val van de Republiek der Verenig
de Nederlanden werd het gewestelijk
bestuur, de Staten van Holland en West-
Friesland, vervangen door de Vergadering
van Provisionele Representanten van het
Volk van Holland. Daarin werden ook
vertegenwoordigers van plattelandsgebie
den en kleinere steden toegelaten, die
voordien niet in de Staten vertegenwoor
digd waren. Reeds op 31 januari 1795
proclameerde deze Vergadering 'De Ver
klaring van de Rechten van de Mens en
Burger', een vertaling van de in 1789
opgestelde 'Déclaration des Droits de
i'Homme et du Citoyen'. Hierin werd de
Dordtse synode, die in 1618 de Hervorm
de Kerk had uitgeroepen tot de behoed
ster van het ware geloof in de Republiek,
vervallen verklaard; de politieke privileges
van de 'gereformeerden' (toen aanduiding
voor hervormden) waren nu afgeschaft en
alle belemmeringen van met name rooms-
katholickcn en doopsgezinden opgehe
ven. De Verklaring kondigde ook het
einde aan van de regentenheerschappij,
waarin een door de patriotten als 'aristo
cratie' betitelde oligarchie het voor het
zeggen had. In plaats daarvan kwamen op
democratische wijze door stemgerechtig
de burgers te kiezen besturen tot stand.
Voor de Vrije Heerlijkheid Bergen had
dit decreet grote gevolgen. Tot 1795
werd liet plaatselijk bestuur (de regenten)
ieder jaar van Pasen tot Pasen benoemd
door of uit naam van de Heer van Bergen.
De laatste benoeming dateert van 22 april
1794. Aangesteld werden toen twee bur
gemeesters, acht schepenen, drie wees
meesters, vier kerkmeesters en twee arm-
meesters. Door schout en burgemeesters
werden tevens twee achtsluiden benoemd,
