Bergen voor en na 1900, een breed overzicht
Eén van de eerste trams in 1905 op het pas aan
gelegde station in Bergen. Deze vooral in de
zomer druk gebruikte en wijd en zijd bekende
spoorwegverbinding met Alkmaar en Bergen
aan Zee heeft tot 31 augustus 1955 bestaan.
Tussen de bomen langs de Breelaan is nog net
de grote renstal 'Holland' te zien (fotoarchief
Piet Mooij, Bergen NH).
v' Af
dweilen in de mobilisatie/oorlogsjaren
1939/'40, toen in bos en duin militaire
verdedigingswerken werden aangelegd.
Het bezoek van 'dagjesmensen' aan
Bergen en de bezoeken van Bergense
inwoners aan de stad gaven al ruim voor
de eeuwwisseling aanleiding tot pogingen
om een regelmatige vervoersverbinding
tussen Bergen, Egmond en Alkmaar tot
stand te brengen. Het eerste openbare
vervoermiddel, waarmee een dienst tot
uitvoering kwam, was een paardentram.
Dit werd tot stand gebracht in Alkmaar
met de oprichting van de N.V.Tram-
Omnibus-Dienst Noord-Kennemerland.
Deze onderneming onderhield een tram-
omnibusdicnst (paardentram) tussen de
gemeenten Alkmaar-Bergen-Egmond aan
Zee. Voor zover bekend heeft deze dienst
alleen het zomerseizoen 1890 bestaan.
Vervolgens werd in 1892 de Alkmaarse
Tram Vereeniging opgericht, welke ver
eniging kon beschikken over de rijtuigen,
die behoorden aan de in liquidatie zijnde
hiervoor genoemde onderneming Noord-
Kennemerland. Er werd, eveneens met
een paardentram dus, een dienst onder
houden tussen de gemeenten Alkmaar en
Bergen. Ook van deze dienst echter heb
ben inwoners en eerste zomergasten maar
kort gebruik kunnen maken. In de jaren
nadien zijn al spoedig in de betreffende
gemeenten besprekingen begonnen om
tot een verbinding met een stoomtram te
komen. Aan de daadkracht en het door
zettingsvermogen van het burgemeesters-
echtpaar Van Reenen-Völter is het mede
te danken, dat niet lang daarna de nieuwe
badplaats Bergen aan Zee ontstond en er
een stoomtramverbinding Alkmaar-
Bergen-Bergen aan Zee tot stand kwam.
In 1891 werd P.J. Brouwer als kan
toorhouder van de telefoon aangesteld.
De aanleg van deze lijn bracht Bergen in
een beter en vlugger contact met de ver
dere wereld.
In 1897 werd een fanfarekorps opge
richt, al spoedig uitgebreid tot harmonie
korps, dat nu nog steeds bestaat als
'Bergens Harmonie'. Destijds was in het
bos tegenover De Ronde Kom een
muziektent geplaatst, terwijl er ook een
muziektent achter De Rustende Jager
was. Bij zomeravondconcerten was er
sierverlichting, een goed voorzien buffet
met tafeltjes en stoeltjes en af en toe werd
er Bengaals vuur ontstoken.
In 1901 kreeg de dorpsveldwachter
een fiets. In de voorgaande eeuw had hij
een vrij kalm bestaan gekend, waarbij hij
zijn werk altijd te voet had kunnen doen.
Gezien de veranderingen en met het oog
op de uitgestrektheid van de gemeente
werd voor hem een fiets aangeschaft, om
de mobiliteit en slagvaardigheid van het
plaatselijk gezag te vergroten.
De eerste forenzen
Het beeld van het dorp onderging voorts
wijziging toen gegadigden van elders - in
het begin voornamelijk renteniers - voor
een woning naar Bergen kwamen. Zij
zochten hier hun woonplaats vanwege de
rijke natuur in en rond het dorp, lieten
een huis bouwen en vestigden zich blij
vend. Hierdoor vond toen een verdich
ting plaats in de tweezijdige lintbebou
wing van vooral de Dorpsstraat waar, tus
sen de boerderijen en de arbeiderswonin
gen, ruime renteniershuizen verschenen.
Later volgden ook, zij het aanvankelijk in
kleinen getale, werkende stedelingen
(forenzen) die na werktijd de drukte van
de stad achter zich wilden laten
Uiteraard betekende dit een groei van het
inwonertal, doch evenzeer een wijziging
in de aard ervan.
Industrie
Verandering was er ook m het dorp door
affl».-:
